Kirkjuritið - 01.10.1965, Síða 13

KIRKJURITIÐ
395
letruð á leirtöflur, cn menn vissu öldum saman engin skil á, fyrr
en fornleifingafræðingar grófu |iessi skilríki úr jörð og réðu
rúnir þeirra, en það liefur aðallega gerzt síðustu áratugina.
Sumer, sem var safn borgríkja við ósa Euphrat og Tigris, var
aðalgróðrarstöo þeirrar menningar, sem síðan breidilist út til
Miðjarðarbafslandanna og þróaðist seinna í það, sem kölluð er
vestræn menning. Þctta land gleymdist í 2000 ár, nema bvað
Biblían getur þess og kallar það Shinar eða Sínear. Eitt af
borgríkjunum þar var Ur, sem var æskubeimkynni Abraliams.
Veldi Sumera lirundi, en við tóku ríki Babýlóníumanna og
Assýringa, sem Biblían veitir miklar upplýsingar um. En frá-
sagnir I. Mósesbókar ná miklu lengra aftur í tímann, allt aftur í
fjarlæga steinöld, þegar frunnnaðurinn skynjaði fyrst rödil
Uuðs í kvöldsvala aldingarðsins. Og þá komum við að því merki-
lega atriði, að fornleifafræði og mannfræði bcr saman um það,
að jafnvel Neanderdalsmenn, sem lifðu fyrir 50—100 þúsunil
árum síðan, hafi trúað á frambaldi lífsins eftir dauðann og
einn Guð sem skapara. Fjölgyðistrúin er síðar til komin. Trúar-
b'f, listbneigð og sú forvitni, sem er undirstaða allra vísinda, eru
þættir í eðli mannsins frá uppliafi, að sínu leyti eins og skjald-
kirtillinn er þáttur í lífeðlisfræðilegum útbúnaði bans. Það er
auðvitað liægt að lifa, þótt þessi líffæri séu visin að meira eða
minna leyti, cn það liefur í för með sér hörgulsjúkdóma, svo
sem menning vor ber vitni um.
Hér kemur annað merkilegt atriði til greina. Frumstæðir
þjóðflokkar, sem ekki bafa stöðuga bólfestu, eru yfirleitt frið-
samir, ef ekki er á þá leitað að fyrra bragði. Það er ekki fyrr en
þrengir að um beitilönil eða akra, sem árekstrar fara að verða.
Sagan uin Kain og Abel skýrir frá slíkum árekstri. Abel er
bjarðmaður, sem á þurrkatíma leitar með lijörð sína af skræln-
aðri liásléttu niður á sléttlendið, þar sem bróðir bans liefur
nuinið land og ræktað akur, og Kainn drepur liann. Afkomenda
Abels er ekki getið, því að bjarðjijóðir eiga sér litla sögu, en af-
Ivomendur Kains reisa sér borgir, læra að leika á gígjur og
hjarðpípur, eins og 4—5 þúsund ára gömul lágmynd frá Sumer
sýnir, taka að smíða úr kopar og járni, en bronsöldin mun liafa
bafizt í nánd við Dauðabafið fyrir rúmum 5000 árum síðan og
járnöld um 2000 árum seinna. Kainn og afkomendur lians eru