Kirkjuritið - 01.02.1967, Qupperneq 41

KIRKJURITIÐ
87
*°cieties), Iiins vegar menningarsamfélög. Mismunurinn bygg-
lst á þrennu.
Það er fyrst, að frumstæS samfélög beina áhuga fyrst og
'cnist að fortíðinni, að skynjun liðins tíma.
Það er annaS, að frumstæð samfélög bafa ekki eignast skap-
‘•nili persónuleika (creative personalities), en þeir lirinda þró-
nnmni af stað.
Loks er þriðja, að frumstæð samfélög eru kyrrstæð (statisk),
011 nienningarsamfélög einkennast af ólgu og umbrotum, þau
°ru dynannsk.
1^ Menningarsamfélögin.
1 nlverkefni sagnfræðingsins verður eins og að líkum lælur
'annsókn menningarsamfélaganna. ViS þá rannsókn kemur
1Ufr§t í ljós. Það er eitt, að menningarsamfélögin eru á liarla
""sinunandi þróunarstigum. AS skoðun Arnolds Toynbees er
Uln Þrjú þróunarstig að ræða.
^enningarsamfélög á fyrsta þróunarstigi hafa þessi einkenni:
Vnillln er fram skýlaus vitund um nútíð. — Samfélagið er farið
a bregðast við vanda umhverfisins, eggjun þess hefur lilotið
andsvar. — Loks liefur orka samfélagsins losnað íir læðingi í
uPphafi tœkni, sem beinist að hinum ytri veruleika og upphafi
n'larbrag(5a, sem beinast að liinum innri veruleika. — Dæmi
g enningarsamfélaga á fyrsta þroskastigi er samfélag Forn-
^T*ta og samfélag Mínos-menningarinnar á Krít.
enningarsamfélög á öðru þróunarstigi eru samsettari og
M
o^argslungnari. Þessa telur Toynbee belzt gæta, er reyna skal
Rera sér grein fyrir þeim: Samfélagið ber vitni um ríkari
;*uk'nd nnll®ar en menningarsamfélög á fyrsta þróunarstigi og
k ^6SS Cr ^rir bendi hugboð um framtíð, upphaf framtíðar-
Jynjonar. Þá er annað einkenni þessa þróunarstigs, að vaxtar-
,.< i‘ 'b ber því vitni, að fámennur bópur snillinga og skapandi
eksnianna (tbe creative minority) befur yfirtökin, markar
llna og tekst að varðveita bvort tveggja, sókndirfð og sam-
. 1- En þetta merkilega vaxtarskeið tekur enda. Þegar
þ ' a °kin nálgast, kemur einkennileg sundurgreining í ljós.
fj.renUar þjóð’félagsheildir greinast liver frá annarri og fá jafn-
anit sín séreinkenni og taka að gegna mismunandi hlut-
Verkum.