Sjómannadagsblaðið - 26.05.1968, Blaðsíða 20

LÁTNIRFÉLÁGÁR
Garðar Jónsson, fyrrv. formaður Sjómannafélags Reykjavíkur.
Á haustfundi Sjómannadagsráðs, sem hald-
inn var í nóvember sl. minntist Pétur Sig-
urðsson GarSars Jónssonar, fyrrv. formanns
Sjómannafélags Reykjavílcur, á þessa leið:
Þegar ég horfi til baka til þess er
ég gerðist meðlimur í Sjómannafélagi
Reykjavíkur, í lok síðari heimsstyrjaldar,
og tók að sækja fundi í félaginu, eru
það ekki þau málefni, sem á dagskrá
voru, sem fyrst koma upp í huga minn,
heldur þeir menn sem fundi þessa sátu
og þátt tóku í fundarstörfum.
Við þessar endurminningar eru það
þó þrír menn, sem nú eru allir horfnir
héðan, sem hæst bera í huga mínum,
þeir Sigurjón A. Ólafsson, sem þá var
formaður; Ólafur Friðriksson, varafor-
maður, og Garðar Jónsson, sem þá var
ritari félagsins.
Þessar minningar eru ekki svo sér-
staklega sterkar vegna þess, að ég hafi
talið skoðanir þeirra þær einu réttu, eða
að ég hafi fallizt á rök þeirra í sínum
málflutningi, enda ekki ólíkur öðrum
óþroskuðum mönnum, sem telja að allt
eigi og allt sé hægt að gera á sömu
stundu og óskin verður til, án tillits til
annarra, bæði stéttarfélaga og þegna
þjóðfélagsins.
Minningarnar frá þessum fundum
eru sterkar vegna skoðana og persónu-
einkenna þessara baráttumanna, sem á
ytra borðinu virtust svo ólík, t. d. er þeir
fluttu mál sitt, en undir niðri skyld og
lík, vegna trúar þeirra á sameiginlegan
málstað og hugsjónir, og að þeir væru
með verkum sínum að gera það sem
réttast væri og bezt fyrir félagsmenn sína
og þjóðina í heild, þótt þeir sem álengdar
stæðu bæru ekki alltaf gæfu til að sjá
vandamálin í því ljósi.
Síðar kynntist ég Garðari heitnum
Jónssyni enn betur, er ég varð í fyrsta
skipti fulltrúi fyrir Sjómannafél. Reykja-
víkur á þingi Alþýðusambands íslands,
en þar átti Garðar sæti um langt árabil.
Hvorki þar né annars staðar á málþing-
um, reyndist Garðar neinn málskrafs-
maður. En eftir orðum hans var tekið,
hann var stuttorður og hélt sér við kjarna
hvers máls, rödd hans var sterk og hljóm-
mikil og lagði hann þungar áherzlur á
orð sín. Ekki sakaði, að hinn kraftalegi
vöxtur hans vakti líka athygli, en hann
var meira en meðal maður á hæð og
mjög þrekinn að vexti.
Garðar Jónsson var fæddur að Tind-
riðastöðum, Grýtubakkahreppi í Suður-
Þingeyjarsýslu þann 6. nóvember 1898.
Foreldrar hans voru hjónin Jón Indriða-
son sjómaður og Sigurveig Jónatansdótt-
ir. Meðan Garðar var ungur að árum
fluttust foreldrar hans til Akureyrar og
þar ólst hann upp.
Á þeim árum áttu unglingar ekki
margra kosta völ um atvinnu, en engan
undrar að karlmannshugur Garðars
valdi hið harðsótta líf sjómannsins, enda
varð það hans aðalstarf. Hann hafði hið
minna fiskiskipstjórapróf og var um
tíma stýrimaður og skipstjóri á norð-
lenzkum síldarbátum.
I Sjómannadagsblaðinu hefi ég lesið
frásögn eftir Garðar heitinn, af hákarla-
veiðum, er hann stundaði á árum fyrri
heimsstyrjaldar.
Á vetrum sigldi hann á skipum Eim-
skipafélags Islands, sem háseti, lengst á
Goðafossi. — Þar tókust góð kynni við
Ingvar heitinn Kjaran, sem þar var þá
stýrimaður, og þegar Ingvar tók við
skipstjóm á Súðinni réðst Garðar til
hans sem bátsmaður, og sem slíkan
muna margir miðaldra menn og eldri
Garðar, því að þar sem annars staðar
sópaði að honum, en þessu starfi mun
hann hafa gegnt um 15 ára skeið.
Þegar Súðin þurfti að halda á sinni
löngu viðgerð, eftir árásina sem á hana
var gerð út af Austfjörðum, réðst hann
árið 1943 sem verkstjóri til Skipaút-
gerðar ríkisins og gegndi því meðan
heilsa hans leyfði.
Garðar kvæntist árið 1920 Jónu
Björnsdóttur, ættaðri úr Svarfaðardal,
sem reyndist honum hin ágætasta kona.
Þau eignuðust 5 dætur, sem allar eru
giftar og eiga mannvænleg böm. Jóna
eiginkona Garðars lézt fyrir rúmu ári
síðan.
Þótt hér hafi verið stiklað á stóru um
starfsferil Garðars, þann er varðar hrauð-
Garðar Jónsson.
stritið sjálft, má sjá, að í þeirri lýsingu
er falin lýsing á ævikjörum alls þorra
íslenzku þjóðarinnar á umliðnum öld-
um, starfi og striti frá vöggu til grafar.
En íslenzka þjóðin hefir átt því láni
að fagna, þrátt fyrir sín hörðu kjör, að
eignast einstaklinga, sem upp úr röðum
fjöldans hafa staðið, og vegna hæfileika
sinna hafa getað lagt af mörkum til
menningar, lista og félagsmála þá steina,
sem nauðsynlegir hafa orðið að teljast í
grunninn, sem íslenzkt þjóðfélag er
byggt á í dag. Einn af þessum mönnum
var Garðar Jónsson, en ég fullyrði að
félagsmálastarfsemi hans, unnin í frí-
tímum, um kvöld og nætur og önnur
slæm skilyrði, hefði reynzt mörgum
meðalmanninum fullt ævistarf.
I ágætri minningargrein eftir Henrý
Hálfdánarson, sem birtist er Garðar heit-
inn var jarðsettur segir svo m. a.:
„Lífsbarátta íslenzkra sjómanna hef-
ur lengi verið bitur og hörð, enda hef-
ur afhroð þeirra af slysförum verið
hlutfallslega meira en meðal stórþjóða
í grimmustu styrjöldum.
Hvílíkur fjöldi era þeir ekki sam-
ferðamennirnir af sjónum, sumir yngri,
aðrir eldri, eða jafnaldrar, sem fyrir
löngu eru horfnir af sjónarsviðinu
langt um aldur fram. Hvað margir era
þeir ekki, sem aldrei hafa séð feður
sína eða hræður, nema þá sem ómálga
höm?
En þótt hafið og válynd veður höggvi
stærstu skörðin, þá ná sviptibyljirnir
oft til manna í landi. íslenzk félags-
málastarfsemi hefir oft byljótt verið,
svo líkja má henni við barning í
óveðri, og þótt þeir byljir gangi ekki
af mönnum dauðum á staðnum, þá
6 SJOMANNADAGSBLAÐIÐ