Sjómannadagsblaðið - 26.05.1968, Blaðsíða 36

Togarinn Apríl
I seinustu viku nóvembermánaðar 1930 var togarinn Apríl
frá Reykjavík á leið til landsins frá Englandi. Þegar skipið
var komið upp undir land, brast á aftakaveður af suðaustri.
Það var sunnudaginn 30. nóvember. Mörg skip voru fyrir
sunnan land um þetta leyti. Fengu sum þeirra áföll í ofviðr-
inu og voru hætt komin, en komust þó til hafnar, að einu
undanteknu, togaranum Apríl. Fréttist seinast frá togaranum
á sunnudagskvöldið. Töldu skipsmenn sig eiga skammt til
lands, aðeins ófamar 18 sjómílur til Vestmannaeyja.
Þegar skipið kom ekki til lands daginn eftir og engar
fregnir bárust frá því, þótti sýnt, að eitthvað hefði orðið að
því í ofviðrinu. Var þá ákveðið að senda skip til leitar. —
Hófst skipuleg leit miðvikudaginn 3. desember. Varðskipin
Óðinn og Ægir tóku þátt í leitinni og auk þess nokkrir tog-
arar. Var leitað á stóru svæði sunnan og suðvestan lands. —
Þegar sú leit hafði engan árangur borið hinn 7. desember,
voru menn orðnir úrkula vonar um að togarinn væri ofan-
sjávar, og hefði hann farizt með allri áhöfn.
Með Apríl fórust átján menn, sextán skipverjar og tveir
farþegar. Skipstjóri var Jón Sigurðsson.
Skipverjar af Apríl í heimsókn
Nú var það skömmu eftir þetta slys, að Eríkur fékk nokkr-
um sinnum heimsókn þeirra Apríl-manna, stundum voru þeir
margir saman.
Eríkur segir svo frá:
— Já, það var í nokkur skipti, að ég varð var við þá. Það
var stundum stór hópur, sennilega tíu saman.
Ég átti þá heima á Framnesvegi 20. Idef áður lýst þar her-
bergjaskipun: Svefnherbergi var uppi, en eldhús á hæðinni
og úr því gengið niður í kjallara.
Ég var fyrir skömmu kominn á Þór, þann sem kallaður
hefur verið Mið-Þór, og var nýkominn inn úr túr, þegar þeir
komu í fyrsta sinn.
Var ég háttaður og ætlaði að fara að sofa, þegar þeir
komu. Sóttu þeir allfast að mér og vildu komast í náið sam-
band við mig. Börnin voru vakandi og munu þau hafa séð á
mér einhverja breytingu, þó ég reyndi að láta sem minnst á
þessu bera. Bjóst ég þá við því að þau yrðu hrædd, ef þessu
héldi áfram, svo að ég fór niður í eldhús og bjó þar um mig
í flatsæng.
Tók ég mér bók í hönd og las um stund, en strax er ég
slökkti ljósið, byrjaði ballið. Ég sá þá átta eða tíu í kringum
mig, og vissi strax að þetta var skipshöfnin af Apríl.
Þeir sátu þarna á hækjum sínum í kringum mig. Voru
þeir friðsamlegir, en samt sem áður nokkuð nærgöngulir, eins
og þeir vildu toga i mig til þess að vekja á sér athygli.
— Hafðir þú haft sérstök kynni af skipshöfninni á Apríl?
— Ég þekkti þá nokkra, þeir höfðu sumir verið með mér
á Nirði í Halaveðrinu mikla, til dæmis Jón Sigurðsson, sem
var skipstjóri á Apríl, og Helgi stýrimaður á Apríl, en hann
var sonur Guðmundar Guðnasonar, skipstjóra á Nirði.
Einn af þessum mönnum, sem í kringum mig voru, var á
22 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
skyrtunni. Taldi ég það vera Pétur Hafstein lögfræðing, en
hann var annar farþeginn á Apríl.
Þegar þessi órói kringum mig hafði varað nokkra stund,
segi ég við þá:
— Nú verðið þið að fara út, því að ég vil fá frið til að
sofa.
Þeir hlýddu þessu allir og hurfu frá mér. Og ég heyrði í
þeim, þegar þeir fóru niður stigann, sem lá niður í kjallarann.
í þvottahúsinu i kjallaranum voru þrír stórir þvottabalar
úr blikki. Þegar skipshöfnin var komin niður, heyrði ég
þaðan mikinn hávaða. Það var eins og verið væri að berja
þvottabalana með bareflum. Ég fór að hugsa, að fólk í næstu
húsum myndi vakna af þessum fyrirgangi. En þó að undar-
legt kunni að virðast, mun þó líklega enginn hafa heyrt þetta
nema ég.
Ég kallaði til þ eirra.
— Það er þá betra, að þið komið upp, heldur en vera að
láta svona þarna niðri.
Þá dettur allt í dúnalogn niðri, en ég heyri þrammið í
þeim upp stigann og jafnskjótt voru þeir komnir í hvirfingu
um mig eins og áður.
Þeir létu svo, sem þeir vildu vekja athygli mína á einhverju
sérstöku, sem ég gat þó ekki skilið, hvað vera mundi.
Ég talaði við þá i góðheitum, en þeir voru hjá mér all-
lengi, að minnsta kosti 15 mínútur, og stundum nokkuð nær-
göngulir. Þegar svo hafði gengið og engin breyting orðið, bað
ég þá með góðu að hverfa nú í burtu. Gerðu þeir það og
alger friður komst á.
Las ég síðan í um það bil hálftíma. Bar nú ekki á neinu
og sofnaði ég síðan.
— Varstu svo ekki var við þá aftur?
—• Jú, svarar Eiríkur. — Þeir komu aftur seinna, en voru
þá ekki eins fyrirferðamiklir. Ég varð oft var við þá, með
nokkru millibili þó. Og alltaf virtust þeir vilja skýra eitthvað
fyrir mér, en ég var litlu nær.
Nú var það nokkru eftir fyrstu heimsóknina, að ég var á
fundi hjá Ástu Skagan. Spurði ég þá, hvers vegna skips-
höfnin af Apríl sækti svona fast að komast í samband við mig
og hvað þeir myndu vera að tjá mér.
Mér var svarað á þessa lund:
— Það er bæði af því, að þú þekktir nokkra þeirra og
vegna þess, að þeir telja þig hklegastan manna til þess að
geta hjálpað þeim. Þá langar til þess, að þeir finnist.
Þegar ég hafði fengið þessar upplýsingar fór ég að athuga
málið nánar.
Samkvæmt síðasta kalli þeirra á Apríl, sunnudagskvöldið
30. nóvember, töldu þeir sig vera suðaustur af Vestmanna-
eyjum og eiga aðeins ófarnar 18 sjómílur til Eyja. En mér
var gefið í skyn á fundinum, að þeir hefðu farizt undan Tví-
skerjum, austan Ingólfshöfða, og skakkar það talsverðu um
vegalengd og stefnu frá Vestmannaeyjum.
Ég andmælti þess vegna á fundinum og sagði, að þetta gæti
ekki staðist eftir því, sem þeir hefðu gefið upp sjálfir.
En mér var svarað:
— Það var á þeim það, sem þið mynduð kalla hafvillu.
Nú var það þremur til fjórum mánuðum seinna, að ég
var á þessum slóðum við varðgæzlu. Kom mér þá til hugar