Sjómannadagsblaðið - 26.05.1968, Blaðsíða 60

Þessi mynd er úr Fishing News International — í nóvember 1967 — og sýnir síldarflutningaskipiS
Haförninn úti á miðunum, þar sem sildarbátur er að losa afla sinn við skipshliðina. Haförninn getur
flutt rúmar 3,000 lestir af síld í ferð og tekið við afla frá 12—15 fullhlöðnum sildveiðibátum. Skipið
er eign Síldarverksmiðja ríkisins, en Síldin, eign Síldar- og fiskimjölsverksmiðjunnar á Kletti, var
einnig í þessum síldarflutningum af fjarlœgum miðum, og hafa skipin flutt milljóna verðmœti að
landi, jafnhliða því að fœra veiðiskipunum olíu og vistir, og auðvelda þeim þannig aukna nýtingu
veiðitíma.
—1800 voru mjög aðgangsfrek, og veru-
legu leyti studd af af viðkomandi ríkis-
stjórnum. Einn af þessum sjóræningjum,
og frægastur varð á árunum 1757—1759
fyrir starfsemi sína, var Francois Thurot,
sem stjórnaði freygátunni Marechal de
Belleisle. Hann var fæddur árið 1726,
og að því er talið var greifasonur, og bar
ræningjaskip hans sama nafn og faÖir
hans. Hann var alinn upp í Jesúíta-
klaustri í Dijon og lærði þar til læknis-
fræði. Vitað er að hann sigldi sem lækn-
ir á frönsku skipi árið 1744. Hann hafði
verið handtekinn af Englendingum en
sloppið úr fangelsi og þá gerzt smyglari
á spönsku skipi, síðar giftist hann enskri
konu frá London og mun hafa búið þar
um tíma. Næst er vitað að hann var
skipherra á frönsku freygátunni Fri-
ponne í sjö ára styrjöldinni, en þar næst
er hann kominn á fyrrnefnt skip, sem
var með 40 fjögra punda fallbyssur og
500 manna áhöfn, og munnmæli
hermdu, að verndari skipsins væri Ma-
dame Pompadour og fleiri hefðarkonur
franskar.
Ensk dagblöð þessa tíma fluttu marg-
ar fregnir af aðgerðum Thurot, m. a. er
þess getið 15. júní 1758, að hann hafi
hertekiÖ 11 brezk hvalveiðiskip rétt utan
við Humber, er þau voru á leiÖ til Hull,
og farið með þau til Frakklands, þar sem
aflinn var gerður upptækur, en skipun-
um síðan sleppt úr haldi gegn fjár-
greiðslum. I september sama ár er þess
getiÖ að Thurot hafi orðiÖ mjög stór-
tækur í skipatökum á Norðursjó, m. a.
hafi hann tekiÖ 4 kaupskip á leið til
Newcastle og 3 hvalveiðiskip á leið til
London. Það er einnig skýrt frá því 1
samtímaritum, að þessi franski sjóræn-
ingi hafi veriÖ heiÖraÖur af franska
konungnum þetta ár, fyrir töku 70
brezkra skipa með miklum verðmætum
og verið veitt aðmírálsstaða í franska sjó-
hernum. Minnir þetta óneitanlega á
þorskastríðið hér við land, er brezka
ríkisstjórnin hélt uppi ólöglegum veið-
um upp við landsteina hér í trássi við
íslenzk lögréttarákvæði um landhelgi, til
friðunar fiskistofna, þó ekki væri um
skiparán, var um aflarán að ræða. En
um þennan sjóræningja fórust enskum
blöðum góð orð, þrátt fyrir gripdeildir
hans, og var hann viðurkenndur heið-
ursmaður sem fór vel með ránsfeng sinn,
og skilaði öllu herteknu fólki í góðu
ástandi, en gegn ærnu gjaldi varð að
46 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
leysa út skipin. En Englendingar voru
um þessar mundir ekki nógu sterkir í
sjóhernaði, til þess að verjast þessum
ránum.
Líf þessara norðurhafs hvalveiði-
manna var háð mikilli harðneskju, og
oft var skammt milli lífs og dauða í of-
viðrum og ísreki.
Þó kom það fyrir að skip slyppu úr
höndum þessara sjóræningja, sem voru
margir slarkfengnir og ofsafengnir. —
Franskt herskip tók brezku skútuna
Raith á árunum 1794, er hún var á leið
til Hull frá Grænlandi, skammt undan
Shetlandseyjum. 16 fransmenn voru
settir um borð til þess að stjórna skip-
inu, en brezku skipverjarnir allir, nema
stýrimaður og einn háseti, voru fluttir
yfir í franska skipiÖ. Fransmennirnir
tóku þegar til við drykkju af birgÖum
skipsins, voru sjö þeirra í káetu en níu
á dekki, brátt urðu þeir sem á dekki
voru, svo ölóðir að þeir fóru upp í einn
stærsta hvalabátinn og töldu sig vera
þar á siglingu. Stýrimaðurinn og háset-
inn notuÖu tækifærið og skáru bátinn
niður, svo hann féll í sjóinn, síðan tókst
þeim að negla aftur káetuhurÖina og
loka þá inni sem þar voru, og sigldu svo
skipinu til Leirvíkur.
Árið 1828 fórust fjögur brezk skip,
eitt af þeim var Jean frá Peterhead, sem
var að selveiÖum á 68. gráðu norður-
breiddar. Þann 18. apríl gerði ofsaveður
er skipið var satt inni í lausum ís. Um
klukkan eitt um nóttina fór skipiÖ að
leka mikið, svo að dælur höfðu ekki
undan, og undir morgun datt það á hliÖ-
ina en hélzt þó á floti. Þannig rak það
í þrjá næstu daga marandi í kafi. Tveir
af hvalabátunum voru enn heilir í davíÖ-
um og tókst skipverjum að koma þeim
á flot og draga þá eftir ísnum á frían sjó,
voru það 47 menn sem komust í þessa
báta, en fjórir skipverja höfðu látizt af
kulda og vosbúð í skipinu. Eftir sólar-
hrings veru í bátunum sáu skipverjar
jöklatinda Islands framundan. Komust
þeir að landi í Grímsey, þar sem þeim
var vel tekið af íbúum, og læknir skips-
ins, Cummings, gat rætt við presfinn
þar á latínu.
Til þess að komast í samband viS
umheiminn reyndist nauðsynlegt að
komast til Akureyrar, í 68 milna fjar-
lægð, þar sem danskur ríkisráðsm.iður
hafði völd. Með aÖstoð eyjarskeggja
tókst það 4. maí. En þá var reiknaS með
að þrír mánuðir gætu orðið til f)nstu
skipsferðar til útlanda. Nokkrar vikur
liðu og höfðu þá níu menn af skips-
höfninni látizt vegna kals. Þeir sem eftir
lifðu fengu svo skömmu síðar skipsferð
út með dönsku skipi, sem kom til Ak-
ureyrar um þetta leyti, og voru þeir
fluttir til Leirvíkur, en þaðan með frey-
gátunni Investigator til Peterhead.