Sjómannadagsblaðið - 26.05.1968, Blaðsíða 54

kom út úr hafnarkjaftinum, og hver
dropi, sem inn á skipið kom, fraus sam-
stundis. Það var ekki langt komið ferð-
inni, þegar rekkverkið á hvalbaknum
var orðið eins og heilt þil og þykkt lag á
öllum gluggum. Ratarinn sat fastur og
það var slegið af meðan stýrimaður fór
upp og losaði hann.
Það leyndi sér ekki, þegar ég kom aft-
ur í borðsalinn, að ég var hér innan um
Vestfirðinga. Lygasögurnar ruddust strax
yfir mig eins og snjóflóð. Það er með
Vestfirðinginn eins og múkkann, að
hann er alls staðar, þar sem salt vatn er
og eitthvað æti. Engir menn hafa jafn
gaman af að segja sögur eins og vest-
firzkir sjómenn. Þeim verður allt að
sögu. — Við ræddum um sjófrostið og
kunnu menn margar sögur um fádæma
sjófrost, en líkast til misjafnlega sannar.
Kokkurinn hafði verið á Elliða á Ný-
fundnalandsmiðum, þegar Júní fórst og
Þorkell máni lenti í vandræðunum, og
liann sagði og sagði það satt, að væri
hníf haldið að þilinu í eldhúsinu sat
hann fljótlega fastur á þilinu. Þannig
var allt járn orðið kalt að innan sem
utan.
Ut af þessari sönnu sögu spunnust
aðrar vafasamri að heimildargildi. Pott-
ar höfðu frosið á eldavélum, þó að eldur
logaði undir, sultardroparnir úr nefum
manna höfðu orðið að risavöxnum grýlu-
kertum, og fleiri dæmi kunnu menn fer-
leg um mikið sjófrost. Stýrimaðurinn
hafði lítið lagt til þessara mála, en hann
reyndist þó þekkja allgott dæmi um sjó-
frost.
Hann hafði verið fyrir vestan á úti-
legubáti, og þá var það eitt sinn í aftaka
sjófrosti, að þeir voru búnir að draga og
karlarnir voru á leið niður í lúkar. Það
er oft að menn létta á sér áður en farið
er í koju eða niður undir þiljur, og það
gerði nú einn mannanna við lúkars-
kappann. Eftir nokkra stund tóku þeir
eftir því í stýrishúsinu, að maðurinn
hreyfði sig ekki, heldur stóð alltaf þarna,
eins og hann væri enn að kasta af scr
vatninu. Þeim þótti þetta taka furðu-
legan tíma, og þegar ekki heyrðist nema
ógreinilegt uml frá manninum, þegar
kallað var í hann, hljóp einn af þeim
sem voru í rórhúsinu fram á til að huga
að manninum. Það var þá allt frosið
saman, limurinn, bunan og dekkið, og
var maðurinn þannig fastur á versta stað
og gat ekki hreyft sig.
40 SJÓMANnadagsblaðið
Þorvaldur ....
Þorvaldur Arnason er feitur og virðu-
legur skipstjóri og tekur í nefið. Hann
hefur verið skipstjóri hartnær tvo ára-
tugi og er maður rúmlega fimmtugur.
Hann hefur alla tíð verið hin mesta afla-
kló, og til að vera viss um mér yrði það
ekki á að bera oflof á þennan fyrrum
sveitunga minn, leitaði ég uppi afla-
skýrslur yfir 10 ára bil, og kom þá á
daginn, að hann hafði ýmist verið hæst-
ur eða næst hæstur vertíðarbáta hér í
Reykjavík, og hafa þeir oftast skipt með
sér þessum sætum, hann og Ármann á
Helgu, en þeir eru mágar. — Þorvaldur
hefur á 10 ára tímabili flutt að landi á
þessum tveim skipum, sem hann á þess-
um tíma hefur ráðið fyrir, þeim Hafþór,
90 tonna Svíþjóðarbáti og Ásþór, tæp-
lega tvö hundruð tonna stálbáti, átta
þúsund og fimm hundruð tonn af fiski
á vetrarvertíðunum. Það skyldi vera að
þeir væru margir borgarar þessa bæjar,
sem hefðu unnið honum betur en þessi
Vestfirðingur.
1 blaðaviðtali fyrir nokkrum árum, var
sagt, að Þorvaldur væri draumspakur og
þyrfti hann ekki annað en fleygja sér út
af á bekkinn í bestikkinu til þess að
honum vitraðist hvert hann ætti að
halda.
Það kom á daginn, að þarna hafði
stýrimaðurinn verið að verki, og krítað
liðugt í saklausan blaðamanninn, sem
tók Vestfirðinginn of bókstaflega. Hið
rétta er víst að yfirnáttúrlegir kraftar
kom heldur lítið við sögu í aflasæld Þor-
valdar, heldur hyggjuvit, ekkólóðið,
kunnátta við veiðarnar og vísindaleg
vinnubrögð. Þorvaldur bókar jafnharð-
an flest það, sem einhvern lærdóm má
draga af við veiðarnar. Hann hefur fest
spjald við gluggakarminn á einum
glugganna í brúnni og krotar niður þar
það sem máli skiptir, þegar honum
vinnst tími til frá stjórninni, um leið og
hann hefur vakandi auga á því, sem er
að gerast á dekkinu. Þessar athugunar-
bækur ná nú orðið yfir mörg ár og koma
Þorvaldi að góðurn notum. Hann þekkir
þessa fláka við Jökul eins og stofugólfið
heima hjá sér og kannski betur. Hann
hefur jafnan ágætan mannskap, en það
er geysilegt atriði við þessar veiðar sem
aðrar, að ekki sé mikið um handvömm
og vel sé unnið að veiðarfærunum, þau
fari klár í hafið og afköst séu góð..
Það er sagt, að Þorvaldur taki sér
veiðarnar létt, af svo miklum aflamanni.
Það er nú svo. Hann er sífellt á verði
og hefur auga á hverjum fingri. Hann
hefur ágætis skipstjóraherbergi niðri í
skipinu, en notar það aldrei á vertíðum,
heldur lætur sér nægja að fleygja sér út
af á bekk í bestikkinu. Þorvaldur er ekki
hávaðasamur skipstjóri, en kann vel að
koma orðum að hugsunum sínum. Svo
bar til að Þorvaldur hafði brugið sér
aftur í borðsal að fá sér bita, og maður-
inn, sem var við andófið, missti baujuna
í skrúfuna. Þorvaldur þaut upp og sagði:
— Það er náttúrlega fljótlegast að
draga færið á skrúfunni, en aldrei kann
ég nú almennilega við þá aðferð. Það
er eins og vant er með ykkur, að þið
eruð aldrei almennilega vakandi og með
hugann við verkið, nema fyrsta sólar-
hringinn, svo farið þið að hugsa um
konurnar...
í annað sinn var það, að einum há-
setanna varð á smávegis handvömm við
að kasta steinunum, og þá kallaði skip-
stjórinn:
— Já, þetta er náttúrlega nýja lagið.
Ég hef nú ekki trú á að það sé betra að
hafa kúluteininn undir steinateinin-
um ...
Hér kom fljótt á daginn, sem ég hef
lent í áður, að ef ekki gengur allt sem
skyldi, þegar svona aðskotafuglar eru
um borð, þá er þeim ævinlega kennt um
allar ófarir. Þeir á Erninum vildu leggja
mér við bauju, en hirða mig síðan aftur,
þegar haldið væri til lands, en hér virt-
ist ekkert koma til greina, þegar hann
reyndist tregur um morguninn, annað
en hið fullkomna morð. — Sá hængur
reyndist þó á þessu og var reyndar aug-
ljós strax, þegar farið var að ræða málið,
að ef þorskurinn fældist mig lifandi
ofansjávar, þá yrði honum ekki betur
við að sjá mig dauðan neðansjávar.
Hann reyndist sem sé tregur. Þeir
höfðu fengið sæmilegan afla undanfarið,
en nú tók steini steininn úr, eins og
einn góður Bolvíkingur hafði fyrir orð-
tæki, þegar illa gekk. Skipstjórinn var
með leynivopn ýms úti, sem hann kall-
aði svo, hann hafði lagt á þennan og
hinn hólinn, sem fáir vissu af, og hann
treysti á þessi leynivopn sin, en þau
áttu nú einnig eftir að bregðast honum
líka í þetta sinn.
— Það var svo eitt sinn, þegar hann