Sjómannadagsblaðið - 26.05.1968, Blaðsíða 58

Frá því á síðari hluta 15. aldar voru stundaðar hvalveiðar og jafnframt rostungs- og sel-
veiðar í norðurhöfum. — Upphaflega voru það einkum Hollendingar, er stunduðu þessar
veiðar, en síðar komu einnig tii Þjóðverjar, Englendingar, Norðmenn og Danir. — Líf
þessarra hvalvciðimanna norðurhafa var háð miklu harðræði, og oft skammt milli lífs og
dauða, í ofviðrum og ísreki, á smáum skipum með ófullkominn útbúnað, til baráttu við
hinar risavöxnu skepnur úthafanna.
HyalyeiSar í norðurhöfum
Hvalveiðar hafa verið stundaðar hér
við land á vissum tímabilum, fyrst að
tilhlutan norskra manna, en hina síðari
áratugi á vegum íslendinga, þær veiðar
hafa að mestu leyti verið bundnar við
hafsvæðið umhverfis landið, og hin síð-
ari ár með tæknilegum útbúnaði af beztu
gerð. En hvalveiðar er aldagamall útveg-
ur meðal annarra þjóða, þótt nokkur um-
skipti hafi verið að því á undanförnum
öldum, hverjir hafi lagt mest kapp á þær.
Norðmenn hafa lengst af frá upphafi
vega stundað hvalveiðar, fyrst í norður-
höfum, en eftir fyrri heimsstyrjöld hófu
þeir ásamt fleiri þjóðum hvalveiðar í
suðurhöfum. Við þær veiðar voru notuð
stór móðurskip, sem gerðu að aflanum,
en minni bátar voru notaðir til þess að
veiða hvalina. Síðar bættust svo fleiri
lönd í þessar veiðar og kvað þar mest
44 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
að Japönum og Rússum, sem enn stunda
þessar veiðar að nokkru, þrátt fyrir
minnkandi afla og vaxandi kostnað, en
Norðmenn hins vegar helzt úr lestinni,
en stunda nú aðeins selveiðar í Norður-
höfum, sem einnig er aldagamall út-
vegur.
Hinn víðfrægi brezki rithöfundur
Basil Lubbock, sem ritað hefir fjölda
bóka um siglingasögu Breta, svo sem
„The last of the Windjammers", „The
China Clippers", „The log of the Cutty
Sark“ o. fl., hefir einnig ritað stórmerka
bók um hvalveiðar Breta í Norðurhöf-
um „The Arctic Whalers", er þar rakin
saga þessara veiða frá upphafi til loka,
og getið allra þeirra skipa er við þær
fengust.
Stærstu útgerðarbæirnir við þessar
veiðar voru Hull, Aberdeen, Dundee og
Peterhead, en nokkur skip voru einnig
gerð út frá Fraserburg og Kirkcaldy. Til
þessara veiða þurfti mikla karlmennsku
og dugnað, og þó voru skipin skylduð til
vegna ríkisstuðnings, að hafa nokkra
unglinga með, er skyldu læra sjó-
mennsku við þetta harðræði.
Það var ekki heiglum hent að sigla í
fyrstu á vélarlausum smáskipum um
ókortlögð ókunn íshafssvæði, þar sem
ofviðri og ísrek var, ásamt baráttu upp
á líf og dauða við stærstu skepnur jarð-
arinnar, af smábátum með handskutl-
um, uppistaða tilverunnar.
Margir skipstjórnarmenn þessara hval-
veiðiskipa urðu frægir menn í siglinga-
sögu lands síns og víðkunnir um allan
heim, og enn lifa nöfn þeirra í landa-
fræðisögunni, þar sem ýmsir staðir í
Grænlandi og á norðurslóðum bera enn