Sjómannadagsblaðið - 26.05.1968, Blaðsíða 30

Forystukonur í slysavarnamálum. Fremri röS frá vinstri: Sesselja EIdjárn, Akureyri; Jónína GuSjónscLóttir, Keflavík; Rannveig Vigfúsdóttir,
HafnarfirSi; GuSrún Jónasson, Reykjavík; Helga Þorsteinsdóttir, GarSi; SigríSur Ogmundsdóttir, FáskrúSsfirSi. — Aftari röS: Hrefna Bjama-
dóttir, Húsavík; GuSfinna Þorvaldsdóttir, Dalvík; Þórunn Jakobsdóttir, NorSfirSi; Ragna Jónsdóttir, Akranesi; SigríSur Magnúsdóttir, Vestm,
Slysavarnafélag íslands 40 ára
„Sleit marr bönd
minnar ættar,
snaran jþátt
af sjálfum mér.“
(Sonartorrek).
Stofnfundur Slysavarnafélags íslands
var haldinn 29. jan. 1928 í Bárubúð í
Reykjavík. Var þar saman komið á ann-
að hundrað manns og innrituðu sig strax
á stofnfundi 114 karlar og 14 konur. —
Guðmundur Björnsson landlæknir, for-
maður undirbúningsnefndar, mælti þá
m. a. í framsöguræðu: „Er nú vert að
minnast þess, að elzta og frægasta erfi-
ljóðið, sem ort hefir verið á íslenzka
tungu, var gert eftir ungan og hraustan
efnismann, sem lét líf sitt í sjónum, hér
upp við Mýrar, þar sem svo margir hafa
drukknað fyrr og síðar. Á ég þar við
Sonartorrek, sem Egill Skallagrímsson
gerði eftir drukknun Böðvars sonar síns.
Frá landnámstíð hefir sjórinn árlega
slitið mörg ættarbönd, margan snaran
þátt af þjóðinni. Við höfum of lítið um
þetta hugsað, vafalaust af því, að hér er
að ræða um ættarböl, sem hefir fylgt
þjóðinni frá upphafi íslandsbyggðar."
í merkri bók, er Gils Guðmundsson
tók saman í tilefni af 25 ára starfsafmæli
SVFf, er mikinn fróðleik að finna um
aðdraganda slysavarnamála á íslandi, og
verður hér til fróðleiks gripið örstutt
niður í þeirri heimild.
(Úr Valla-annál 1685): „9. Martii,
sem var góuþrællinn, kom hræðilegt
veður af útsuðri, er mörgum mönnum
varð að bana. 7 skiptapar á Stafnesi,
drukknuðu 58 menn .. . Nóttina og
daginn eftir rak upp inn á Skaga og
þar nærri 41 af þeim, er týnzt höfðu.
Voru þeir allir færðir til Útskálakirkju
í Garði, og grafnir þar á almenningi
að kórbaki næsta dag, sem var mið-
vikudagur annar í föstu. Einn skiptapi
á Gufuskálum, drukknuðu 6 menn;
einn skiptapi í Hólmi í Leiru, drukkn-
uðu 5 menn; einn skiptapi í Njarðvík,
drukknuðu 4 menn; einn skiptapi á
Eyrarbakka, drukknuðu 9 menn; fjórir
skiptapar í Vestmannaeyjum, drukkn-
uðu 50 menn. Létust svo alls í því eina
veðri á sjó 132 menn.“
Aldamótaárið 1700 var ægilegt maun-
skaðaár. Segir í Vallaannál svo m. a.:
... Var þá mikill mannskaði suður
um nes. Skiptapar þrír í Grindavík,
tveir áttæringar og einn sexæringur,
drukknuðu 26 menn... 7 bátstapar á
Hraunum og á Álftanesi, drukknuðu
14 menn. 12 skiptapar á Seltjamamesi,
9 sexmannafara og 3 tveggjamanna-
fara, dmkknuðu 43 menn. 3 skiptapar
fyrir Jökli, dmkknuðu 22 menn. Fór-
ust svo alls í þessum eina byl 136
menn. ... Dóu svo alls þennan vetur í
sjó hérlendir menn 153.“
í fréttum frá íslandi 1887 segir: „Um
hálft annað hundrað manns hefur
þannig farið í sjóinn þetta ár. Og 1897
er talið að 137 íslendingar hafi drukkn-
að það ár í sjó.“
Það fyrsta sem vitað er um opinbera
viðleitni hérlendis, til leiðbeininga um
slysavarnir á sjó, er grein eftir sr. Jón
Steingrímsson prófast Skaftfellinga, er
birtist í ritum Lærdómslistafélagsins árið
1789 og nefndist: „Um að ýta og lenda
í brimsjó fyrir ströndum, með því sem
16 SJOMANNADAGSBLAÐIÐ