Sjómannadagsblaðið - 07.06.1970, Blaðsíða 20

Stafnesið og skerjagarðurinn úti fyrir.
Það var í febrúannánuði 1928, á Suðurlandi geysaði hin versta
ótíð. Alla vikuna frá sunnudeginum 19. febrúar til sunnudagsins
26. gátu togararnir á Selvogsbanka ckki kastað trolli. Það þótti
gott að geta varist áföllum. Karlarnir voru að verða vitlausir.
Vondu voru þeir vanir, en þetta tók þó út yfir. Þeir höfðu fyrir
skömmu komizt að raun um það. á átakanlegan hátt, að togar-
arnir væru ekki óvinnandi sjóborgir. Það var í Halaveðrinu 1925,
þegar tveir togarar týndust í rúmsjó á einni óveðursnóttu, aðfara-
nóttu sunnudagsins 8. febrúar. Með þeim fórust samtals 68 full-
hugar á bezta aldri. Allt Islendingar að undanteknum 6 Bretum.
Oveðrið á Selvogsbanka, í þetta skipti, var annars eðlis. Það
var nógu slæmt til að gera mönnum lífið leitt og tefja frá veiðuin,
en það var ekki lífshættulegt, ef viðhöfð var full aðgæzla og var-
ast að rekast á önnur skip. Þá var það bót í máli, að þar sem
stormurinn var mest á austan eða suðaustan að veðrinu fylgdi
hvorki frost né liarðrétti. Mörgum þykir þó rokið og rigningin
lítið belri, enda stundum þá svo dimmt að varla sér út úr auga.
Þessir löngu óveðursdagar hefðu orðið skipverjunum ennþá
óbærilegri liefði ekki verið komin til skjalanna ný og dásamleg
tækni, radíó-hljóðvarpið. Ríkisútvarpið var samt ekki komið til
sögunnar, heldur höfðu nokkrir framtakssamir menn fengið sér-
stakt leyfi til útvarpsreksturs og útsendingin fór fram úr litlu
herbergi yfir verzluninni Edinborg. Oft var þá útvarpað beint frá
skemmtistöðum eða mannfundum. Einn þessara óveðursdaga hafði
verið útvarpað frá fjörugum fundi íþróttamanna, þar sem þess
var krafizt, að byggð yrði sem bráðast sundhöll í Reykjavík. Varð
þá sumum sjómönnum að orði: „Þessir kokliraustu landkrabbar
væru betur komnir út á togara. — Þar geta þeir fengið nægar
líkamæfingar og eins mikið bað eins og þeir vilja!“
Sunnudagurinn 26. febrúar var að kvöldi liðinn. Veðrinu hafði
slotað og sæmilegur afli fengist um daginn, 1 til 3 pokar í hali
af ufsablöndnum þorski. Sama jafna fiskiríið var hjá hinum tog-
urunum þarna út af Selvognum. I Jökuldjúpinu út af Faxaflóa
var togarinn Jón forseti. Togarinn var nýkominn út frá Reykja-
vík. Vegna stormsins á bankanum héll hann sig fyrst í Jökul-
djúpinu. Þarna voru nokkrir togarar og höfðu getað togað þessa
daga, en afli var fremur tregur. Togarinn Ilannes ráðherra, frá
sama félagi, var norður við Kolluál eða út af Búlandshöfða og
hafði fiskað vel alla dagana, en það var ekki nýtt að Guðmundur
Markússon næði þarna fiski þegar aðrir fengu ekkert.
A þessum árum mynduðu togaraskipstjórar sérhópa er skipt-
ust á aflafréttum innhyrðis á kódamáli. Það fór eftir innbyrðis
kunningsskap skipstjóranna hverjir voru saman í flokki.
Togaramir í Jökuldjúpi voru í kóda-sambandi við marga tog-
arana, sem voru útaf Selvognum. A sambandstímanum kl. 20,00
um kvöldið var cnnþá góður reytingur hjá þeim á vesturbank-
anum, en b.v. Jón forseti sagði ]>á: Skaufi og ekkert í tveimur
síðustu holunum. Um miðnætti var aftur skipzt á fréttum. Skeyt-
ið frá Jóni forseta var þá stutt og laggott: „Erum að stíma.“ —
Enginn vissi hvert.
Þar sem togararnir í „Litla Norræna kódafélaginu" voni nokk-
uð margir og allir að veiðum í þetta skipti, tók það nokkurn tíma
að safna skeytunum og þýða í hendurnar á skipstjórunum. Á
þcssum tíma sólarhringsins var það venja að loftskeytamennirnir
kæmu sér í svefn þegar búið væri að ganga frá skeytunum, enda
sá tími sem skipstjóramir reyndu líka að fá sér einhvern blund.
Einn af togurunum á bankanum var togarinn Hafstein frá ísa-
firði, skipstjóri Ingvar Loftsson, sá sem rúmu ári seinna, þá skip-
/' -\
Skipsstrand er olli straumhvörfum í björgunarmálum
GLEYMDIR BJÖRGUNARMENN
' V______________________________________y
Ó SJOMANNADAGSBLAÐIÐ