Eimreiðin - 01.04.1925, Page 14

110 NÝNORSKT MÁL OG MENNING eimREIÐ>n
urflugur að mestu farið fýluför til þjóðar vorrar og bókment-
irnar haldið sér í fullu gildi, síungar, þróttmiklar og auðgandi-
Oðru máli er að gegna um ríkismálsbókmentirnar norsku.
Þar hafa ismarnir — dægurflugurnar — riðið góðum hsefi'
leikum á slig, listform og lífsskoðanir tízkunnar heft miklai’
og frumlegar skáldgáfur. Margir af ríkismálshöfundunum hafa
þekt of lítið alþýðulíf þjóðar sinnar og lunderni hennar oS
gefið á því falskar lýsingar. Málið hefur verið þröskuldur á
vegi þeirra. Sumir hafa aldrei getað skygnst inn í hugskot
hins alnorska almúga, vegna þess að þeir hafa ekki skynjaö
nægilega hvert blæbrigði í máli hans — og hjá öðrum, sem
af rót alþýðunnar voru runnir, hefur það verið þannig, a^
þeir hafa ekki megnað að gefa á ríkismálinu útlausn því bezta
og frumlegasta í sjálfum sér. Nú er að verða sú raunin, að
skáld þessi hverfa úr meðvitund almennings, verða meira oS
meira fæða hinna fagurfræðilegu loddara, sem ekki hirða um
efni og upptök, en að eins um gljáann hið ytra.
Þá er ríkismálsbókmentirnar eru bornar saman við lands-
málsskáldskapinn, er munurinn auðsær. Bókmentir nýnorsku
skáldanna eru minna háðar ismunum, eru líkari þeim íslenzku,
norrænni og sannari. Snildarverkin í nýnorskum bókrnentum
sameina á sama hátt og íslendingasögur og sögur ]óns Thór-
oddsens það hrein-norræna og það sem á við um alla mem>
á öllum tímum. En það er og athugunarvert, að verk sumra
nýnorskra smáskálda eru fult svo lífvænleg sem sum verk
hinna stóru ríkismálshöfunda — og er það einmitt vegna þess,
sem áður er fram tekið, að þau eru norskari, sannari —
meira líf, minna hugarfóstur.
í mörgum kvæðum Ivars Asens gætir allmikið rómantísku
stefnunnar. En hann hefur ort kvæði, sem ekki eru mörkuð
af stefnu eða tíma — og eru þau kvæði hans miklu merkari-
Efni þeirra er lífið og tilveran, oftast mótsetningin milli þess
gildislausa og rótlausa og hins, sem hefur gildi og á sér
djúpar og viðkvæmar rætur. Minna kvæði þessi merkileS3
mikið á ljóð ýmsra alþýðuskálda vorra. Svo eru þau sér'
kennileg, að ekki þarf nema að lesa tvö, þrjú vísuorð ^
sumum þeirra, til þess að sjá hver höfundurinn er, þó a^
eigi hafi lesandinn vitað það áður. Asen yrkir, nánar sagt, 1