Eimreiðin - 01.04.1925, Síða 21

^'MReiðin
NVNORSKT MÁL OQ MENNINQ
117
þlóötrúna. Hinar ljótu og feiknlegu verur verða tákn þeirra
a > mönnunum, sem dýrslegust eru og verst við að stríða.
estir ganga með bindi fyrir augum, eru andlega óskygnir.
eir Sanga veg sinn hiklaust, en það er svo að segja tilviljun
6ln’ huer forlög þeirra verða. Hin skygna mær er tákn þeirra,
Sem eru andlega sjáandi, sem heyja hina miklu baráttu upp
a 111 °g dauða, farast, eða ganga hertir og þroskaðir úr eld-
lnum. I hinum fyrri bókum Garborgs ræður sú skoðun, að
menn S4U bunc}njr j búða skó af meðfæddum hvötum, um-
ern og tízku. Sumum er því fyrirfram búin glötun. En með
. au9tussu-bókunum hefst nýtt tímabil í skáldskap Garborgs.
eldl sjálfsafneitunar og viljabeitingar geta mennirnir skírst
°9 endurfæðst og sigrað hin vondu öfl, sem binda í báða
°- Sjáanlegt er það á »Haugtussu-bókunum«, að Garborg
e‘Ur mikið lært af »Draumkvæðinu«, kvæði, sem skylt er
olarljóðum« og hefur lifað öldum saman á tungu alþýðu í
Noregj,
1 hinum merkilegu skáldritum »Læraren«, »Den burtkomne
°eren« og »Heimkomin son« heldur Garborg áfram ættar-
®°9Unni frá í »Fred«. Þar sigra persónurnar hið vonda og
Plaandi, ehki í uppgjöf persónuleikans, heldur í styrkri og
a9urri lífstrú. í dagbók Garborgs, sem nú er að koma út,
Sest bað glögglega, hversu hin nýja lífsskoðun hans hefur
9eri hann styrkari og ánægðari rneð lífið. Kreddur og kerfi
Valda honum minni og minni umhugsunar, og líf mannsins
°9 vilji hans til hins góða skipar æðra og meira rúm: Gerið
9°tt og sigrið hið vonda í sjálfum yður og öðrum. Þá þurfið
er ekkert að óttast.
Garborg lézt í fyrra. Hann varð harmdauða þjóð sinni. í
mnl' °g menningar-baráttunni var hann hinn mikli höfðingii
°ei9ingjarn og óhræddur. Og á síðari árum var hann sjálf-
l°rmn talsmaður hins heilbrigða og einfalda sveitalífs. Hann
Var mikill maður og mikið skáld.
Auk þeirra bóka, sem nefndar hafa verið, reit hann bók
nm Jónas Lie og aðra um Tolstoi. Enn fremur skrifaði hann
°u um Krist, þar sem hann reynir að sópa því ryki kredd-
anna af mynd hans, sem þröngsýnir, eigingjarnir klerkar hafa
'*’r °9 síðar á hana varpað.