Eimreiðin - 01.04.1925, Page 22

118
NÝNORSKT MÁL OG MENNING
eimreiðiN
Ég hef nefnt í fyrsta kafla greinar þessarar hverjar af
bókum Garborgs eru þýddar á íslenzkt mál. Eru þýðingar
Bjarna frá Vogi snildarlegar, svo vandasamt sem verkið er.
Per Sivle. Hann fæddist í Sogni 6. apríl 1857, en var
ættaður frá Voss — og þar ólst hann upp. Hann misti ungur
móður sína og átti harðan og óvæginn föður. Saga Sivles er
sorgarsaga. Hann ofreyndi sig á andlegum störfum og gat
ekki á heilum sér tekið. Menn kröfðu að hann afkastaði miklu>
svo sem þeir, er ekkert amaði að, tóku hart á brestum hans
og neituðu honum um nauðsynlegan styrk, þegar honum reið
mest á. Hann var barnslegur í lund og viðkvæmur og ein-
lægur föðurlandsvinur, sem í ljóðum og óbundnu máli barðist
fyrir heill og heiðri þjóðar sinnar. Misskilningur manna og
ónærgætni ollu honum þungra harma, og æfi hans lauk þannigi
að hann gerði sjálfur enda á lífi sínu. Það var árið 1904.
Hann hefur skrifað bækur, bæði á nýnorsku og ríkismáli-
En ríkismálsrit hans eru jafn lítils virði og hin eru merk.
Ljóðræn kvæði hans eru ein hin fegurstu, sem til eru á norsku.
Þar er ást og ylur, sorg og sársauki saman ofið, svo að úr
verður samruni þeirra dýpstu og sönnustu kenda, sem manns-
hjartað á. Söguleg kvæði hans hafa verið norsku þjóðinni
óendanlega mikils virði. »Heimskringla« er sá brunnur, sem
hann oftast eys af. Hann dregur upp mynd af einhverju sögu-
legu atviki og heimfærir það upp á samtíð sína. Honum
blæddi út — og á blóði hans drakk æskulýður Noregs siS
styrkan og bjartsýnan. Sögur hans um smælingjana bera flest
hin sömu mörk og kvæði hans. Stíllinn er styrkur, hreinn
og látlaus, drættirnir skýrir, fáir og meistaralegir. »Stubbar«
hans, smásögur úr lífinu á Voss, skrifaðar á Vossamáli, eru
frábærlega hnitnar og þróttmiklar. Eitt af skáldum Islands,
Stefán frá Hvítadal, á Sivle mikið að þakka, án þess að þar
sé um stælingu að ræða. Að eins örfá smákvæði eftir Sivle
eru þýdd á íslenzku. En ekki fyndist ákjósanlegri bók alþýðu
á Islandi en smásögur hans hinar beztu.
Nú er Sivle eitt af átrúnaðargoðum norsku þjóðarinnar.
Þykir mönnum það sárt, að þing Norðmanna skyldi að nokkru
valda dauða hans. Er saga hans að ýmsu leyti svipuð sögu
Vinjes.