Eimreiðin - 01.04.1943, Blaðsíða 105

EIM REIBIN
RITSJÁ
185
5afl ofan af fyrir scr mef). I>ótl
lolk |)ctta licfðist ckkcrt ]>að að,
scm saknæmt gæti talizt i nokkru
laiuli utan Rússlamls, var ]>að stöð-
»gl hundelt af lögrcglunni, liand-
lckið og sctt í fangclsi, ]>ar seiíi l>að
hrundi niður af illri aðbúð og lik-
amlcgum misþyrmingum, cða það
'ar scnt til að vinna þrtelkunar-
'innu, allt að tólf áruin, í 'niraum
> Sihcriu. Aðcins litilf jörlcgur
Brunur var látinn nægja. Ef stúdcnt
fchk tíðar hcimsóknir af félögum
sinum, var ihúðin rannsökuð af !<>g-
ncglunni með stuttum millihilum.
i »> rcttarfarið segir Krapotkin
l>cssa sögu scm eitt dæmi af mörg-
»m: Gæðingur stjórnarinnar iiafði
>i svivirðilegasta hátt sölsað undir
S1S jarðir nokkurra liænda i I-it-
háen. l>eir sneru scr t il utanrikis-
cáðuncytisins til að kæra ójöfnuð-
'»», en þá var þeim varpað i fang-
cIsi> harðir til óhóta af hcrinönnum
og 1>'> næst skotnir. Skyldi nokkur
n>cð sncfil af óbrjálaðri siðferðis-
' itund æskja aftur 1>ins gamla
hússlands? hcgar hcr var komið
Sogu’ ákváðu ]<>ks níhilistar að iáta
^‘"t mæta hörðu. Áður liöfðu þeir
•lcl! ei notað hryðjuvcrk í haráttu
^'»»i eða <lottið í hug að skcrða eitt
‘u ■> höfði cinvaldsins, en nú sagði
!» svo kallaða framkvæmdarnefnd
onvcldinu stríð á hendur, og hóf-
s* nú ýmis hermdarverk. Alcx-
ll(h i II. varð æ meir á valdi verstu
'aldsböðlanna og sá i gegnum
!'nUi 'ið háttsctta fjársvikara af
Slfclldui» ótla við hyllingu. Að sið-
s|u 'ar mælirinn fylltur og kcis-
a'"'n ‘h’cpinn árið 1881.
v. "di hvapotkins var óvenjulega
s-' n» og stórhotinn. Hann var af-
m ða gáfaður og virðist hafa út-
sýni yfir öll svið inannlegs anda.
Við Iianu ciga einkunnarorð liúm-
anistanna gömlu: „nihil humani a
mc alienum put<>“. Hæst hcr, cf til
vill, óvcnjulcga licilsteyptan pcr-
sónulcika hans og hina tignu göt-
ugmennsku <>g mannúð, cr lýsir scr
i Iivivctna. Lýsing lians a vcrstu
vcrkum og verstu böðlum cr ekki
þrungin ofsalcgu liatri, heldur cr
hláhcr sannlcikurinn látinn tala.
þannig talar sá, cr ]>ckkir orsök
og afleiðing.
I>að var mikill fcngur af fa ]>essa
mcrku h<>k á islcnzku, l>ótt margir
hafi áður lesið liana á crlcndum
málum, t. <1. dönsku. I*ýöingin er
lika yfirlcitt prýðilega af hcndi
lcyst. I><’> gct cg ekki látið hja liða
að hcnda á nokkrar \dllur og lyti-
Flcst af þcssu tagi cr vanavillur,
scm sjá má i flcstu prcntuðu máli,
t. <1. eins og dönsk notkun a orðum,
cn ]>að cr auðherð ill danska <>g
furðulega scig í málinu. Að vera
kvrr á hcrbergi (hls. (ifi) cr á is-
Icnzku: að vcra kvrr i herbeigi.
Mcnn cru i lierhergi, ckki á því.
Sama villan cr: að koma upp á
hcrbergi (bls. 2(19) i staðinn fyrir í.
Engin islcnzka er að segja: taka fai
mcð ’skipi (hls. 170). Maður fcr ekki
mcð skipinu, heldur á þvi. — Brast
kcnnaranu röddin (hls. 78). Hcr á
að vera röddina (þolf.). Klaufa-
lcgt finnst mcr að dæla vatni á
ráðuneytið (þ. e. liúsið, scm ráðu-
neytið hefur aðsctur silt í (hls. 123)
og nota götuorðið ln-unalið, rctt
cins og ]>að væri liópur hronnuvarga,
i staðinn fyrir slökkvilið. Ferðafé-
lagi (hls. 298) cr léleg þýðing úr
danska orðinu Rejsekammcrat.
Réttu orðin yfir ]>ctta hugtak eru
hin gömlu, góðu orð: förunautur og