Eimreiðin - 01.04.1943, Blaðsíða 77

eimreiðin
BANDARÍKI EVIIÓPU
157
:'ð sá í huga frönsku þjóðarinnar, eins og' þá lysti og síðan
UPP skera liinn hörmulega ósigur Frakklands.
Italir voru ef til vill ein þeirra fáu Evrópuþjóða, sem enn
trúðu á mátt og veldi Breta, ekki ítalska fasistastjórnin að
Vlsu> heldur sjálf jijóðin. Áróður fasista gat ekki kæft þessa
trú með öllu, sem bæði var rótgróin og ósjálfráð orðin hjá
Þjóðinni. ICn Bretar gerðu ekkert ti) 'þess að hagnýta sér
Þessa ósjálfráðu samúð og aðdáun ítala. Ég er alls ekki að
Rsaka |>á fyrir það, heldur aðeins að skjalfesta sannindi til
stuðnings rökstuddu áliti um framtiðina, en ekki liðna tím-
£>nn. Framtið Evrópu er komin undir friði grundvölluðum
a raunsæi, en ekki tilfinningasemi, og þó að það kunni að þvkjti
tjarstæðukennt, þá er fyrsta skilyrðið til þjóðasamvinnu, að
hver þjóðin uin sig læri að skilja sálarlíf hinna, sem þeim er
ætlað að starfa með.
Éyrir nokkrum dögum var ég að fletta í hólc eftir Georg
^toore, sem heitir „Endurminningar uiigs manns“, og rakst
]Jar á eftirfarandi setningu: „List er hein andstæða lýðræðis.“
^ú á dögum verður maður næstum feiminn, ef þann vanda
úer að höndum, að nefna þurfi orðið lýðræði öðruvisi en með
lotningu. Menn hafa viljað gera orðið að helgum dómi, — en
hversu satt er ekki spakmælið, sein ég nefndi eftir Georg
Moore! Snillingarnir í Aþenu hinni fornu voru snnnarlega
engir lýðræðismenn.
ól því að ég hef óbeit á öllum orðhengilshætti, hef ég oft lagt
lJá spurningu fyrir sjálfan mig, hvort Engilsaxar, og þá eink-
11111 Éretar, hafi yfirleitt nokkurn tíma hugsað út í, að orðið
tjðræði (démocracy) hefur allt aðra merkingu meðal lat-
oeskra þjóða en meðal Engilsaxa og Breta. Munurinn er ekki
eills ln'kill i sjálfri bókstafsþýðingu orðsins eins og í túlkun
l'ess eða útlistun. Orð fá oft misjafna túlkun meðal þjóðanna,
ellir því hverjar þjóðir — eða jafnvel stéttir innan hvers þjóð-
1 ags —- það eru, sem mest nota þau. Þetta gerist oft með
S' ’Puðum hætti eins og þegar úrelt orð eru notuð í allt annarri
U'ei kingu en þau þýddu upphaflega. Fyrir okkur heima á Ítalíu
‘U 01'ðið lýðyæði húið að fá þá merkingu, löngu áður en ég
'aið fulltíða maður, að það væri samheiti á pólitískri spill-