Eimreiðin - 01.07.1951, Síða 113

EIMREIÐIN danskt hervald gegn íslenzkum
225
veriS óviðráðanleg ástríða hjá Gísla að standa uppi í hárinu á
yfirvöldunum. Þama stóð hann framan í dómurum sínum, marg-
dæmdur maður, storkaði þeim, ónýtti gerðir þeirra, varðist fjár-
námi, hristi af sér handtökur og bætti gráu ofan á svart. Lágu
ef til vill dýpri orsakir að þessari harðvítugu baráttu Saura-
Gísla gegn yfirvöldunum en ósvífnin og þorparaskapm-inn ein
saman? Brauzt kannske fram í þessum eina alþýðumanni gremja
þrautkúgaðrar alþýðu gegn harðsvíruðum og fégjörntun stór-
bokkum, sem sveifluðu hnútasvipu laganna yfir varnarlausum
lýð, kaghýddum langt fram í ætt? Víst er um það, að þótt al-
menningur á þeim tímum lægi yfirleitt hundflatur fyrir mis-
jöfnum yfirvöldum, þá voru til samtímamenn, sem dáðust að
harðskeyttri baráttu Gísla gegn valdsmönnunum. Á það bendir
m. a. þessi vísa Jónasar Gíslasonar, Skógstrendingaskálds:
Dalasýslu sæmd ég tel,
sakarísl þótt nægi,
hvað liann Gísli ver sig vel
valdahríslu slagi.
IV.
Sá maðurinn, sem Gísli hlaut einna mesta hrakninga af, var
þó ekki sýslumaður eða valdsmaður af neinu tagi, heldur einn
af vinnvunönnum hans, sem Einar hét Grímsson. Hafði Gísli
sýnt honum ýmsan yfirgang og loks barið hann svo hrottalega
með svipuskefti, að maðurinn hlaut af meiðsli og lýttist í and-
liti. Hlutust af þessu margvísleg málaferli, og lyktaði þeim með
því, að Hæstiréttur Dana dæmdi Gísla til 15 vandarliögga hýð-
lngar. Ekki mun Gísla liafa þótt sú refsing virðuleg, því að hann
fékk dómnum breytt í 15 daga fangelsisvist upp á vatn og brauð.
Hefur þannig einn dagur í tugthúsinu jafngilt einu vandarhöggi.
Gísli reið nú suður í Reykjavík haustið 1861, og mátti ætla,
að nú væri Bleik brugðið. En yfirvöldin áttu eftir að fá að
reyna, að ekki er sopið kálið, þótt í ausuna sé komið, þar sem
Gísli var. Hann var aðeins örfáa daga í tugthúsinu. Hann gerði
8er UPP sjúkleika, át ekkert og spýtti blóði og tókst að ginna
út læknisvottorð um það, að liann þyldi ekki fangelsivist. Reið
15