Eimreiðin - 01.09.1961, Síða 57

EIMREIÐIN
ký ,0 ^rum mánuðum seinna varð
ú-i a markið alveg verðlaust.
seðl k Utt* e§ þennan verðlausa
eina Unlca’ til minningar um mitt
a,. . Sengishrask, en nú eru seðl-
’llr aHir glataðir. -
£
ar “ niUn nú ekki segja fleiri sög-
iegt'n' Verðlitla Peninga °g breyti-
tlokflði þeirra, en liyggst að verja
l'ið (p1 rúmi til hugleiðinga um
gen • na vandamál, sem nefnt er
titt81 °8 Sengisfellingar, því að fá-
aft 1 telja, að rætt sé um hækk-
T§engi.
kj.ó a lð ei' að gullgildi íslenzkrar
erþ'Usé nu 5,8 aur.*), en vafalaust
tnin° . auPmáttur krónunnar miklu
Hjjgj-1, ei miðað er við ýrnis verð-
tHn ' fyilr ijórum til sex áratug-
Kljkj* ,
Ver;g 0 nefur undanfarna áratugi
fali • !ltað l,m gengismál og verð-
fr^gjS enzkrar krónu, og þótt hag-
þávinSar virðist um fátt sammála,
ár_ ,lst sem þeir hafi hin síðustu
stöð^11,3 sarnmála um það eitt, að
Iteh.t '1 þyrfti verðfall krónunnar og
staðr aulca kaupmátt hennar, en
Ur ee'nc|in er sú, að stöðugt hef-
kau. ^nS‘ krónunnar lækkað og
H;(In/ltlUr Itennar þorrið.
lllenn |lÆðingar °g stjórnmála-
hnv..'ala nndanfarna tvo áratugi
Verðu' llt lil þjððarinnar: Við
Uitna;u að stöðva verðfall krón-
hrUn eHa blasir við þjóðinni
Slöðu’ 'lrljirgð, ríkisgjaldþrot, en
að ljekVlefui lerúnan haldið áfram
verið a en liiskjör fólksins hafa
&ÚÖ. Allt frá árinu 1942 til
*)
Greinin
er skrifuð vorið 1960.
241
ársins 1958 liala lífskjör alþýðunn-
ar verið góð og batnandi. — Dálít-
ið misjafnlega hagstæð, en ætíð
sæmileg. Ef vörur hækkuðu í verði,
hækkaði kaupið. Verðbólgan jókst
stöðugt og voðinn færðist nær
sögðu hagfræðingarnir, en fólkinu
leið vel. — Tvö síðastliðin ár hefur
orðið nokkur hreyting á. Krónan
hefur verið lækkuð, vörur og öll
þjónusta hefur hækkað, en kaup
haldist að mestu óbreytt.
Talið er að þetta séu ráðstafanir
til að halda ni'i föstu því gengi
krónunnar, sem skráð var fyrir
rúmu ári. Er þjóðinni sagt, að nú
sé hver einstaklingur að fórna ýms-
um þægindum fyrir þjóðarheild.
Santa var þjóðinni líka sagt, þeg-
ar lagðir voru á háir skattar, til að
styðja stöðugt gengi krónunnar og
halda atvinnuvegum eða fram-
leiðslu í viðunandi horfi. — Þá
var hver einstaklingur þjóðarinn-
ar líka að fórna eða leggja fram
sinn hlut til heilla og hamingju
fyrir þjóðar-búskapinn. — Ef ein-
hver kveinkaði sér undan álögun-
um, var kenningin sú sama: Ef
þjóðin bregst illa við þessum álög-
um, er framundan hrun, örbirgð,
rikisgjaldþrot.
Ég ætla ekki í þessari grein að
rökræða þessar tilraunir til að
bjarga þjóðarhag eða leggja neinn
dóm á þær, en það er kenningin
um hrun og ríkisgjaldþrot, sem ég
vil víkja að nokkrum orðum.
Þegar rætt er um hrun, ríkis-
gjaldþrot og örbirgð, eru oft not-
uð stór orð og samlíkingar, en ekki
útskýrt fyrir þjóðinni, hvað er, sem
gerist, ef slíkt ólán hendir sjálf-
16