Eimreiðin - 01.09.1961, Page 97

EIMREIÐIN
281
GU<S,
&*** L- Friðfinnsson: SAGA
mj M)ANS í HRAUNI. Endur-
foHn'ngar J<)nasar Jónssonar. ísa-
c,arprentsmiðja 1961.
o^-ndur I
h
Friðfinnsson, skáld
'"Hli ;i ].gj|S;i j Skagafirði, sem
un, l,lr er oróinn af skáldsögum sín-
Jq,|s e ur skrifað ævisögu Jónasar
dal °llar bónda að Hrauni í Öxna-
inrr bUhetjan* Jonas bóndi, er í heim-
U* rinn Hrauni á síðasta tug
Hnlumnnar aWar. Hann ólst upp að
afs pj 1 fyrstu ár ævi sinnar og síðan
ar f~^alandskoti hjá foreldrum og síð-
sin.t l’r °S stjúpmóður, því móður
vinill°llsst’ hann 11 ára. Þá taka við
l’ltjái1In,nnS:irin en l30 t-'f-bi mörg, því
inn m ara byrjar hann búskap í Kot-
alsteiie lleitmey sinni, Elínborgu Að-
heifj..;S( ottllr- Hefst þá búskaparsaga
£fstm ’ senr staðið liefur 48 ár, fyrst i
1 Varn,KÍSk'0t1'’ svo 1 Bakkaseli og þá
Íarðir ,lvatnshólum, en allar Jtessar
fuillt|ri Cru 1 Öxnadal. í Varmavatns-
193s bÚa Þau hjón í 19 ár, 1919-
tUjj.g ^ Þar kreppir fast að. Börnin
*tauPa°^ 1 °n’eSA> skuldir vegna jarða-
Endar , erfiS búsaðstaða ýmislega.
^jóflús- ÚSkaPur Jónasar ]jar með
>nn ai er tekur meira en fjórðung-
stóratlll Sau®fjáreign hans og leggur
aír t ■ llluta túnsins undir aur. Þá
þangagllas, ábúð á Hrauni og flytur
'ery . tlr rösklega fjörutíu ára fjar-
Snn h?rauni fluttu þau hjón með
1 arna °P uPpkominna og stálpaðra
verðu °g j:>ar hafa nú verið uppskorin
^mtgj. aun fyrir mikið starf margra
:'r jarðar fnda 1 uPPb>'SSingu þeirr-
S h .1 dag geta þessi aldurhnigu
■'l(A a r 1 yfir farinn veg með stolti.
siá!fSafr >%* og ósérhlífni, seiglu og
f’ápj cliieitun> hafa þau komið upp
Sandi barna og gert smájörð
að stórbýli. Merkileg saga og þó hvers-
dagsleg.
Öll geri/t sagan í Öxnadal, þessum
þriinga og afskekkta dal, sem þó var
ekki afskekktnr því um hann liefur
legið þjóðleið. Ekki eru atburðirnir
margbreytilegir eða stórbrotnir. Það er
hin margslungna endurtekning skins
og skúra, skorts og nægta, harms og
gleði, sem líkt og ívaf gengur í þá
uppistöðu er nefnist lífsreynsla, —
persónulegt fyrir hvern og einn og
þrungið örlögum, en kallað hversdags-
legt af því að það er almennt þó hinar
ytri aðstæður séu breytilegar. Þetta er
liöfundinum ljóst. I formála að bók-
inni kemst hann svo að orði:
„Einhverjir kunna að segja sem svo,
að saga þessi sé heldur viðburðasnauð
og við eina þúfu bundin. Þeim góðu
mönnum vil ég í allri liógværð benda
á það, að frá mínu sjónarmiði er þetta
sagan, sem gerzt liefur í liverri einustu
sveit á íslandi, að eins með einstak-
lings- og staðbundnum tilbrigðum.
Þetta er lífs- og baráttusaga nokkurs
hluta þeirra manna og kvenna, sem
landið hafa byggt og oftast liafa verið
köllun sinni barnslega trú, en jafnan
horfið hljóðlaust í grafhvelfingar
gleymskunnar.”
Og ennfremur segir höfundur:
,,Til er sú saga, sem aldrei verður
sögð með orðum, en aðeins skynjuð,
því er það viss tegund túlkunar, sem
reynir að opna lesendunum svið og
sýna sannasta veruleikann að baki
þess ytra byrðis, sem grá leiktjöld
hversdagsleikans oftast eru. Af litlum
efnum hefur þetta verið reynt hér.
Hafi sú viðleitni tekizt, er vel.“
Með þessum orðum er lögð í ljós
vinnuaðferð höfundar með skýrum
hætti. í þessu sjónarmiði er styrkur
sögunnar fólginn, en um leið tak-