Eimreiðin - 01.01.1963, Síða 51

SIGRID UNDSET
Eftir
SIGRÍÐI TEIORLACIUS.
Fyrir röskum áttatíu árum fædd-
ist norska skáldkonan Sigrid Und-
set og frá andláti hennar eru liðin
þrettán ár. Hún er viðurkennd sem
emn stórbrotnasti rithöfundur
smnar tíðar á Norðurlöndum og
eftir hana liggja mörg og rnerk
'erk, bæði skáldsögur og annars
konar ritverk. Hún hlaut Nóbels-
'erðlaunin árið 1928. Oft hefur
Verið bent á þann aðstöðumun til
ntstarfa sem húsfreyja, móðir og
etginkona hefur, í samanburði við
flesta karlmenn, sem þá iðju
stunda. Þrátt fyrir það hefur sum-
tttn konum tekizt að afkasta stór-
'irkjum. í þessum þætti hef ég
dregið saman nokkrar upplýsingar
11 m ytri aðstæður Sigrid Undset,
en hún er meðal þeirra kvenna,
sem hæst ber í heimi bókmennta,
°g var j^ó starfsaðstaða hennar oft
ttkaflega erfið. En ég geri enga til-
raun til þess að fjalla um skáldverk
hennar, til þess eru þau of víðfeðm
°g kunnugleiki minn á þeim einnig
alltof lítill.
Það jjykir sjálfsagt, að karlmað-
l|r, sem stundar ritstörf geti kraf-
tzt þess, að þegar hann hverfur inn
í vinnustofu sína, þá beygi allir
heimilismenn sig fyrir Jjeiiri kröfu,
að ekki megi trufla hann. Ef hús-
freyja, sem stundar ritstörf, ætlar
að gera slíkt hið sama, leiðir Jjað
til árekstra. Hún á erfitt með að fá
næði, nema bregðast skyldum sín-
um við börn og heimili. Sigrid
Undset hefur sannað hverju hægt
er að afkasta til viðbótar við dag-
leg störf sem sýnast hverri konu
fullt verkefni. Sjálf sagði hún í
bréfi til vinkonu sinnar. „Eg hef
aldrei haft trú á Jjessari heilögu
eigingirni, hvorki fyrir listamenn
né aðra. Einstaklingshyggja, sem
krefst sérréttar á annarra kostnað,
álít ég að leiði eingöngu til Jjess að
gatan verði greiðari fyrir ofbeklis-
hneigðina, sem vill undiroka ein-
staklingana."
Sigrid Undset var fríð kona og
sérkennileg, einkum er að sjá að
augun hafi verið stór og sviprík.
Faðir hennar var málfræðingur og
fornleifafræðingur, móðirin var
dönsk, gáfuð kona og fjörmikil.
Föður sinn missti Sigrid ellefu ára
gömid. Þegar hann var orðinn hel-
sjúkur lét hann dóttur sína lesa
upphátt fyrir sig, meðal annars úr
íslendingasögum. En Jjað var