Eimreiðin - 01.01.1963, Side 57

EIMREIÐIN
45
rithöfundasjóð, en meirihlutann
lagði hún í sjóð til að aðstoða for-
elclra vangefinna barna, sem ann-
ast börn sín heima. Af eigin reynslu
taldi hún æskilegt, að slík börn
gætn verið hjá mæðrum sínum, en
sá sjúkdómur birtist í mörgum
nryndum og á misháu stigi. Dóttir
Sigrid Undset var róleg, glöð og
lalleg stúlka, þótt sjá mætti vott
veikindanna í útliti hennar. Móð-
nrinni tókst að veita henni þá um-
ðnnun, ýmist sjálf eða með aðstoð
i'áðskonu sinnar, að telpan átti ró-
lega og góða ævi. Bræðurnir voru
henni einnig mjög góðir, enda sá
nróðir þeirra um, að veikindi
s>sturinnar vörpuðu aldrei skugga
á þeirra líf.
Vinkona hennar, Nini Roll
Anker, segir, að eitt tákn
þess hve mikil kona Sigrid
Hndset hafi verið, sé það, að þrátt
lyrir hve margt þeim hafi borið á
ntilli skoðanalega, liafi það aldrei
sk>'ggt á vináttu þeirra. Þær hafi
þroskazt til andstæðra skoðana með
aidrinum. Sigrid hafi oft verið
ströng í ritum sínum og ræðu, en
niestar kröfur hafi hún gert til
sjálfrar sín. Hún hafi ekki verið
nnlcl í dómum um þá, sem höfðu
þrek og gáfur, en þeim veiku, fá-
' ísu og fátæku hafi hún verið mild-
111 sjálf.
• °s árin líða og skáldkonan sencl-
11 Irá sér hvert ritverkið eftir ann-
a®- Nú fer nazisminn að láta á
sár kræla og Sigrid Undset ræðst
8egn honum með sínum þróttmikla
Penna. Bækur hennar voru mikið
t'snar í Þýzkalandi og leið ekki á
löngu þar til þær voru bannaðar.
Þann sjötta apríl 1940, þremur tlög-
um áður en Þjóðverjar gerðu inn-
rásina í Noreg, fltittí Sigricl Undset
erincli í Stúdentafélaginu í Osl<) og
lagði út af orðum biblíunnar, að
óttast ekki þá, sem líkamann deyða.
Að morgni innrásardagsins fór
hún heim til Lillehammer. Þar
voru þá þrjú finnsk börn í fóstri
hjá henni. Syni sína, Antlers og
Hans sá hún aðeins sem snöggvast,
áður en þeir fóru í herinn, og þann
eldri sá hún ekki framar. Hann
féll 20 apríl. Norsk yfirvöld skip-
uðu Sigrid Undset að flýja, þegar
Þjóðverjar náiguðust Lillehammer,
menn óttuðust, að reynt yrði að
neyða hana tii að vitna í útvarp
um hve vel Þjóðverjar kæmu fram
við Norðmenn. Hún fylgdist með
nokkrum vinum sínum og fleiri
flóttamönnum, sem ætluðn að kom-
ast með báti til norður Noregs, en
urðu að snúa við og fara gangandi
yfir fjöllin frá Rana til Svíþjóðar
— Þangað komst Hans sonur ltenn-
ar síðar og um mitt sumar fóru þau
til Bandaríkjanna. Þar skrifaði
skáldkonan greinar og talaði í út-
varp. M. a. ritaði hún bókina Ham-
ingjuár í Noregi, hún endursagði
Flóamannasögu og ritaði margt um
víkingaöldina, — ekki til að dást
að hetjudáðum víkinganna, heltlur
til að skýra ættartengslin og ættar-
skyldurnar og uppbyggingu þjóð-
lelags jreirra tima, og í erindi, sem
hún flutti fyrir samtök pólskra lrá-
skólamanna, dró hún m. a. sérstak-
lega fram barnalýsingar í Islend-
ingasögum.