Eimreiðin - 01.05.1963, Síða 97

EIMREIÐIN
185
~~ Hvar er hlátur sumarsins og söngur,
sóldagar, er hvildu á brjóstum þínum,
nœturnar, er skýldu i sliugga sinum
skarlatsrauðri vör og augum Ijósum?
~~ Laufin falla, dökknar draumaborgin.
L>isir minar safna bleikum rósum,
^Hnningin og systir hennar — Sorgin.
Þótt fegurstu ljóð G. D. séu handan
storms og stríða, þá setur bardagamað-
urinn sinn svip á ljóðagerð hans.
.,1 byrjun þings“ kemur fram andúð
a l'ersetunni, glæparitum og atóm-
kveðskap. Hinar andlegu og verald-
*eSu stoðir þjóðfélagsins eru fúnar að
dómi skáldsins og það skírskotar til
hinna ungu, sem eiga að erfa landið
~~ a® þeirra sé að hefjast lianda:
»Hin aldna sveit er einskis virði,
°kkar biður þetla strið.“
5f svipuðum toga er einnig kvæðið:
i rötiig og dvergurinn. Tröllið — tákn
iúilniagnans og dvergurinn — tákn
fess, sem valdið þráir og ærir — fara
j 'eit að sannleikanum en beygja frá,
>egar þeir sjá dvalarstað hans. í
•’Sfinxinn og hamingjan" ræðir skáld-
1? ^'iiningjuleit mannsins. Niðurstaða
þess er að hamingju sé hvorki að finna
1 spekiritum né meinlætalifnaði held-
lIr í kærleiksríku líferni. í öðru kvæði
••Hnninn", nálgast skáldið þá töfra í
ramsetningu, sem einkenna sum sí-
gdd rit Kínverja. Að mínu áliti jafnast
áðurgreind kvæði Gunnars Dal fylli-
lega á við það bezta, sem við eigum
a islenzkri tungu. Hvort þýðingin á
' Pámanninum eftir Kahlil Gibran hef-
Ur vel eða illa tekizt skal ég ekki um
dama. Margt er þar spaklega sagt, þótt
lugsun höfundarins virðist óþarflega
tyrfin.
Sem heimspekingur hefur Gunnar
al °rðið fyrir miklum og varanlegum
áhrifum af Indverjum. Ennfremur
virðist hann hafa kvnnt sér vel gríska
og vesturlenzka heimspeki. Allar heim-
spekibækur G. D. eru skrifaðar á
skýru máli, þannig að hver maður hlýt-
ur ánægju og fræðslu af lestri þeirra.
Sem fræðimaður hefur G. D. komið
fram nteð nýjar skoðanir á uppruna
grískrar heimspeki. Frá leikmanns-
sjónarmiði virðast þær mjög sannfær-
andi. Telur Gunnar, að Aristóteles og
flestir fræðimenn eftir hans dag hafi
rangtúlkað skoðanir og kenningar
heimspekinganna í Militos, en Jreir
lögðu grunninn að grískri heimspeki.
Álítur G. D. að hinir grísku frum-
kvöðlar hafi orðið fyrir austurlenzkum
og egypzkum áhrifum og færir fyrir
því haldgóð rök. Bókin um Sókrates
gefur afar glögga mynd af forngrískri
menningu. Það er lítill vafi að með
Jjessari útgáfustarfsemi er Gunnar Dal
að vinna algert lirautryðjendastarf hér
á landi. Hingað til höfum við aðeins
átt sagnfræðileg verk um heimspekileg
efni, ef undan eru skildar ritgerðir
eftir Guðmund Finnbogason og hið
stórmerka ritsafn Helga Péturs. Nýáll.
En verk Helga má fremur teljast á
sviði vísinda en heimspeki enda kallaði
Helgi sig sjálfan stjörnulíffræðing.
Á tímunr atómkveðskapar og and-
legrar lægðar á íslandi, þá má segja
að Gunnar Dal hafi ekki unnið þýð-
ingarlítið starf. Hann hefur hafizt af
sjálfum sér sem einn áhrifamesti rit-
höfundur okkar um listir og menning-
armál. Um tírna hafði hann horn í
síðu Engilsaxa, einkum var dvöl varn-
arliðsins hér honum þyrnir í augum
en upp á síðkastið liefur liann gerzt
harðskeyttur andstæðingur hvers kyns
niðurrifsafla í menningarmálum okk-
ar. Bardagamenn eiga ætíð nokkru
andstreymi að mæta. Hefur G. D. ekki
farið varhluta af því. Ýmsir liðléttingar