Eimreiðin - 01.09.1965, Blaðsíða 34

230
EIMREIÐIN
um eitt þúsund orð; það má segja að spart og hnitmiðað orðaval
sé aðalsmerki þeirra. „Sagan a£ hvalnum“ hefst á þessa leið:
„Það var árið ’71, að mig minnir, sem ég var á hvalfangaranum
„Parallel Opipedon“ í Suðurhöfum. Dag nokkurn eftir að
ógæfan hafði elt okkur um langt skeið, vildi svo til að við
komumst í var við eyna Tanzatatapoo. Þar lágum við í nokkra
sólarhringa og höfðum ekki byr; enda þótt efsta rásegl á mið-
siglu væri haft uppi, svo og stórseglið á framsiglu og fokkurnar
báðar. .. mjakaðist skipið ekki úr stað. Veðrið var ákaflega
heitt og mollulegt, og skipstjórinn gekk fram og aftur í lyft-
ingu og reyndi að kæla sig. Hásetarnir dunduðu við að sand-
steinsrífa þilfarið; við hinir snæddum rjómaís frammi á.“
Þessi saga ber nokkurn keim af frásögnum Louis Stevensons úr
Suðurhöfum. Það er hraði og ákefð í stílnum, og það leynir sér
ekki, að hinn ungi höfundur telur það ekki ónýtt að koma á frani-
færi þekkingu sinni á skipum. Að „sandsteinsrífa“ þýðir t. d. að
fága þilfarið. I sögunni kemur fyrir orðið „monkey-rail“, sem ég
hef grun um að sé misritun á orðinu „monkey-tail“ — apaskott, en
svo nefnist stuttur járnfleygur á sjómannamáli, eins og fram kemur
í sögum Marryats, þar sem sjómenn eru látnir ríma það við „nail' -
Nafn eyjarinnar, Tanzatatapoo, er uppfinning höfundar, eins og
Kinkanja, nafnið á eynni í „The Cocktail Party“. Snilligáfa Eliots
varðandi táknrænar nafngiftir hefur snemma látið á sér bera. Ekki
verður heiti skipsins, „Parallel Opipedon", heldur fundið í skrám
yfir hvalfangara frá því um 1870, og mun vart að undra — þar mun
um orðaleik að ræða, sem leggja mundi hvern ástríðuhaldinn gagn-
rýnanda á sjálfs sín bragði. Sakar ekki að geta þess í því sambandi,
að Eliot lét líða á löngu áður en hann lét uppskátt opinberlega,
að skýringargreinarnar við „The Waste Land“ væru af svipuðum
toga spunnar. Ekki eltist það heldur af honum að hafa gaman af
glettnum orðaleikjum. Ein a£ persónunum í „The Confidential
Clerk“ ber nafnið Lucasta Angel, en henni er lýst þannig af annarri
persónunni í leikritinu, að hún sé „heldur flöktandi“. Það, sem
einkennir þó „Söguna af hvalnum" fyrst og fremst er það, hve
miklu efni er komið þar fyrir í fám orðum. í þeim tilvitnunar-
setningum, sem hér fara á eftir, er nægt frásagnarefni á fimmtíu
blaðsíður.
Skipverjar koma auga á hval, elta hann uppi, og sögumaðurinn,
sem er hvalaskyttan, stekkur um borð í léttibátinn. Hann skutlar