Eimreiðin - 01.04.1973, Page 38

EIMREIÐIN
vaí'i er liins vegar á mikilvægi menntunar fvrir hagvöxt. Aukin
menntun vinnuaflsins leiðir ekki aðeins til aukinna starfsaf-
kasta, heldur er menntuð þjóð einnig betur við því húin að gripa
hin mörgu tækifæri, sem gefast á tímum mikilla hreytinga. Hún
sér fyrr nýjar aðferðir, er bjóðast í framleiðslunni, ný tækifæri
til fjárfestingar og hagkvæmari reksturs og breytt viðhorf á
utanríkismörkuðum. Slíkt leiðir síðan til aukins hagvaxtar og
enn meira umróts. Hagnýtt gildi menntunar er því, hvort tveggja
í senn, orsök og afleiðing hagvaxtar.
vi. Mannaflaáætlanir.
Á árunum eftir heimstyrjöldina síðari vaknaði fádæma áhugi
hæði í þróunarlöndunum og í iðnaðarlöndunum á auknum hag-
vexti. Varð algengt, að þjóðir gerðu efnahags- og framfaraáætl-
anir oft 10—15 ár fram i tímann. Var í áætlunum þessum gert
ráð fyrir margskonar fjármunamyndun og jafnvel stofnun
nýrra atvinnugreina, sem efla mundu þjóðarbúskapinn. Ekki
liafði þessari áætlanagerð lengi fram undið, er menn tóku að
gera sér grein fyrir því, að bætt gæði vinnuaflsins voru engu
að síður mikilvæg orsök hagvaxtar en aukin vélvæðing og betri
framleiðslutæki. Áttu hagvaxtarrannsóknirnar, sem að framan
greindi, mikinn þátt í þeirri hugarfarsbreytingu, og hófu stjórn-
endur efnahagsmála í mörgum löndum að samræma fram-
kvæmdir i skólamálum við iðnþróunaráætlanir. Leiddu þær
tilraunir til gerðar svonefndra áætlana um mannaflaþarfir, er
á ensku kallast: manpower requirements plans. Brautryðjenda-
slarf á þessu sviði var unnið á árunum eftir 1960 á vegum Efna-
hags- og framfarastofnunarinnar, OECD, og sex þjóða í Suður-
Evrópu með hinni svo kölluðu Miðjarðarhafsáætlun: Mediter-
reanean Regional Project. Hafa aðferðirnar, sem þar voru not-
aðar, síðan verið teknar til fyrirmyndar víða um heim.
Fyrir 5-6 árum gerði UNESCO, Menningarstofnun SÞ, úttekl
á þessum málum. Kom á daginn, að af 91 þjóð, sem skoðunin
náði til, höfðu 79 gert efnahagsáætlun, 73 höfðu gert alsherjar
skólamálaáætlun, en 64 þjóðir höfðu einmitt gert það, sem
um er rætt: samræmdar áætlanir um skóla- og efnahagsmál.
Þegar talað er um þarfir í áætlunum um mannafla, er átt við,
Iive marga menntaða eða sérmenntaða menn þurfi til að standa
undir framkvæmdaáællun landsins — eða almennt til að ná
vissum liagvexti á ákveðnu tímabili. Slíkar áætlanir grundvall-
ast á tveimur forsendum. Ilin fyrri er sú, að meðalframleiðni á
mann i hverri atvinnugrein ákveði starfsgreinaskiptinguna inn-
an hennar. Eigi vinnuafköst að aukast mikið þarf venjulega
126