Eimreiðin - 01.04.1974, Page 10

EIMREIÐIN
leg framleiðniaukning miðað við aðrar greinar. Eitt af grund-
vallarlögmálum hagfræðinnar, lögmálið um fallandi afrakstur,
segir, að við flutning vinnuafls og fjármagns til ákveðinna at-
vinnugreina minnkar stöðugt framleiðni viðbóta vinnuafls-
og fjármagnseininga. Hið gagnstæða á sér stað i þeim atvinnu-
greinum, þar sem um fækkun vinnuafls- og fjármagnseininga
er að ræða. Jafnvægi kemst loks á í hagkerfinu, þegar vinnuafl
og fjármagn hefur flutzt til þannig, að framleiðni þeirra er
orðin jöfn í öllum greinum. Þegar svo er komið, liafa allir
framleiðsluþættir hagkerfisins liagnazt á upphaflegri tekju-
aukningu í sjávarútvegi.
Einn helzti ókostur of mikilla ríkisafskipta af atvinnulífi er
sá, að eðlilegar tilfærslur vinnuafls og fjármagns eru hindraðar,
þannig að úr verður lægri meðalframleiðni í lieild, m.ö.o. lægri
þjóðarframleiðsla. Hið sama má segja um þá algengu kröfu
verkalýðsfélaga, að kaup launþega hækki um eina ákveðna
lilutfallstölu án tillits til þess, hvort aukning eða minnkun fram-
leiðni hefur átt sér stað í hlutaðeigandi starfsgreinum. Að auki
er slík stefna verkalýðsfélaga verðbólguaukandi, vegna þess
að vinnuveitendur í gróskumiklum atvinnugreinum eru til-
neyddir að bjóða fram yfirhorganir, til þess að laða að vinnu-
afl úr öðrum greinum.
Svo að lialdið sé áfram athugun á hinum dæmigerða verð-
bólguhring, þá fylgir vöxtur gjaldeyrisvarasjóða aukningu tekna
í sjávarútvegi. Verkalýðsfélögum almennt er ljóst, að sjávar-
útvegurinn og greinar, er selja honum vörur og þjónustu, liafa
orðið aðnjótandi hærri tekna og vísa til þess til réttlætingar
kröfum sínum um launahækkanir. Stjórnmálaleiðtogar telja
sér hag í að taka undir slíkar kröfur, og benda þá gjarnan á
hina hagstæðu stöðu gjaldeyrisvarasjóða því til sönnunar að
atvinnuvegirnir „þoli“ almennar launahækkanir. Þannig eykst
launakostnaður í öllum atvinnugreinum, að meðtöldum þeim,
þar sem ekki hefur orðið framleiðniaukning. Slíkt leiðir siðan
til hækkunar á verði vöru og þjónustu, svo að unnt verði að
fjármagna hinn aukna launalcostnað. Að ísl. lögum eru hreinar
tekjur hænda tengdar tekjum sjómanna og ýmissa annarra
launþega. Að því lcemur að verðhækkun landbúnaðarvara verð-
ur ekki umflúin; sú hækkun veldur síðan launahækkunum í
öðrum greinum hagkerfisins, vegna tengingar framfærsluvísi-
tölu og kaupgjalds í flestum kjarasamningum.
í stuttu máli sagt, vaxandi framleiðni í sjávarútvegi hefur
orðið til þess að koma af stað hinum dæmigerða verðbólgu-
hring í íslenzka hagkerfinu. Aðrar atvinnugreinar krefjast hlut-
102