Eimreiðin - 01.04.1974, Blaðsíða 30

EIMREIÐIN
má vega á móti álirifum gengit.breytinga á tekjur í útvegi með
tilhlýðilegum breytingum á hlutfallstölu auðlindaskattsins. Þær
aðslæður kunna einnig að skapast, að afkoma sjávarútvegs
yrði óviðunandi, að óbreyllu gengi og hlutfallstölu auðlinda-
skalls, jafnframt því sem öðrum atvinnugreinum væri húin
viðunandi aðslaða á gildandi gengi. I flestum tilvikum myndi
nægja að gera breytingar á greiðslum lil og frá tekjujöfnunar-
sjóði; þó kynnu að verða þær breytingar á aflamagni og./eða
útflutningsverði, að breyting á lilutfallstölu auðlindaskattsins
yrði nauðsynleg, lil að tryggja jafnvægi í þjóðarbúskapnum.
Þannig krefst virk fjánnálastjórn svigrúms til breytinga á hlut-
fallstölu auðlindaskatts, til jafns við það, sem veitt er með
breytingum á gengi.
Nú má í stuttu máli setja fram, hver tengsl tekjujöfnunar-
sjóðs og gjaldeyrisforða eru. Tekjuaukning í sjávarútvegi, sem
verður, vegna hækkunar útflutningstekna, myndi leiða lil hærri
greiðslna í tekjujöfnunarsjóð, jafnframt því, sem gjaldeyris-
forði yxi. Þegar tekjur falla, gerist hið gagnslæða. f báðum
tilvikum helzt þó fjármálalegt jafnvægi, þar sem áhrifum þeim
á peningamagn, sem stafa af breytingu á gjaldeyrisforða, er
mætt ao fullu með brevtingum á greiðslu til og frá tekjujöfnun-
arsjóði. Að sjálfsögðu er liér gert ráð fyrir, að tekjujöfnunar-
sjóður sé geymdur i Seðlabanka Islands.
4. Innflulningnr oq verðlagning landbúnaðarafurða.
Verð landbúnaðarvara á fslandi hefur löngum hvílt á þremur
meginforsendum: (i) Innlendum framleiðendum skal hlíft við
erlendri samkeppni með innflutningsbanni landbúnaðarafurða;
(ii) Bændum skal tryggður ákveðinn lágmarkshagnaður af
rekstri húa sinna. eftir að tillit hefur verið tekið til allra kostn-
aðarliða; og (iii) þessi lágmarkshagnaður fer einungis að
nokkru eftir söluverði innanlands, og það sem kann að vanta
á, að hann náist, er tryggt með niðurgreiðslum á sölu land-
húnaðarafurða jafnt innanlands sem utan.
Á þessum forsendum hafa bændum verið búin viðunandi
lífskjör, en samsvarandi kostnaður þjóðarbúsins Iiefur verið ■
óeðlilega hár. Tvær helztu ástæðurnar eru: (i) Einangrun inn-
anlandsmarkaðar frá erlendri samkeppni hindrar þróun land-
búnaðarins í þenn greinum, sem hagkvæmastar væru að gefn-
um landgæðum, og er því um lægri meðalframleiðni að ræða
i landbúnaði, en ástæður eru til; og (ii) Trygging ákveðins
lágmarkshagnaðar meðalbúsins fjarlægir flestar ])ær hömlur,
sem markaðskerfið myndi setja óhagkvæmri eða óeðlilega mik-
illi fjárfestingu i landbúnaði. Líkur á óarðbærri fjárfestingu i
122