Eimreiðin - 01.04.1974, Blaðsíða 54

EIMREIÐIN
mönnum að lialda vélarnar ræna þá brauðinu en andstæðing-
um nútímatækni.
Ef til vill er aðalatriðið, hvort við eigum að beina raunvís-
indum og tækni inn á braut góðra og farsælla markmiða i stað
hinna tortímandi og neikvæðu. í stað tillitslausar ofnotkunar
náttúruauðæfa þarf að koma ábyrg nýting. Setja verður um-
hverfi mannsins á oddinn, l)æði um fjárfestingar og rannsókn-
ir, mynda verður samvinnu á milli stétla i slað stéttabaráttu.
Vinna verður að samstöðu á alþjóðlegum vettvangi, — í stuttu
máli mynda alheimsstjórn, sem ynni í þágu mannkyns alls.
Hér er um geysimikinn vanda að ræða, en óleysanlegur er hann
sem belur fer ekki. Hin svokölluðu neikvæðu áhrif tækninnar
eru ekki óumflýjanleg. Það er mannlegum mætti ekki ofætlun
að bæta úr þeim, ef vilji fyrirfinnst.
Hin mildu vandamál við mótun umhverfis mannsins eru hin
sömu og snerta þroska mannsins sjálfs, — innri þroska hans og
samfélagslegan, — í umliverfi, sem liann hefur gert sér sjálfur
með uppfinningum sinum og kænsku. Ég drap á þennan vanda
áðan, er ég ræddi um hæltuna á því, að lífið missti andlegt
inntak sitt, verði yfirborðslegra, vélvætt og í raun ómannlegt.
Við getum notað tækni til umhverfisverndar, þannig að mann-
kynið getur lifað áfram. En samhliða þeirri þróun verður e. t.
v. önnur, sem leiðir til þess, að mannlífið verður sífátæklegra
og æ snauðara af því, sem liefur mannlegt gildi, ef allt fer á
þann veg, sem kommúnistaeinræði leiðir til, þ. e. hins klíku-
stýrða múgsamfélags. Annar kostur er sá að byggja á hinum
l)eztu hefðum kristinnar Vesturlandamenningar. Þann kostinn
kalla ég mannhyggju.
MÚGIIYGGJA DREGUR ÚR ÞROSKA MANNSINS
Því ber ekki að neita, að hinar hefðbundnu einingar, heimili,
ætt, fjölskylda, heimabyggð og kirkjusókn, eru með félagslegri
þróun i iðnaðarþjóðfélögum að leysast upp. Fyrstu skrefin i
þessari þróun í Svíþjóð voru t. d. járnbrautarlagning og flótt-
inn til Vesturheims. Tæknin hefur leyst okkur undan ])ví að
vera háðir náttúrunni. Lífskjör okkar eru tryggari og ungu
fólki bjóðast fleiri valkostir. En samfara þessari þróun hafa
hin hefðbundnu yfirráð binna eldri horfið. Þeir liafa nú minna
að miðla hinum vngri af boðskap sínum og siðfræði, verðmæta-
mati og trúarhugmyndum. Hið siaukna öryggisleysi, sem fylgir
þvi, að losnað hefur um fjölskjddutengsl, rej'nist mörgum
þyngst i skauti, sérslaklega þó unglingum og gamalmennum.
Múghyggjunni samkvæmt, en hún ræður ferðinni í fjölmiðl-
146