Eimreiðin - 01.04.1974, Qupperneq 28

EIMREIÐIN
gengi. Hefði þannig mátt lækka skatta hverrar fimm manna
fjölskyldu um 80 þúsund krónur 1972.
Auðlindaskatlurinn ætti að renna til sveitarfélaga jafnt sem
rikis. Ef tveir þriðjungar hans liefðu farið í ríkissjóð, þá hefði
verið unnt að lækka tekju- og eignaskatta um 50%. Eins hefði
mátt velja þá leið að helminga söluskatt eða lækka aðflutn-
ingsgjöld um 40%. Ef þriðjungur liefði komið í lilut sveitar-
félaga, þá hefðu þau getað afnumið aðstöðugjald og lækkað
tekjuútsvar um nálega 30%.
Ofangreindar tölur bera með sér, að hér væri einungis um
að ræða breytingu á skattlagningu, þar sem auðlindaskattur-
inn kæmi í stað verðbólguskattsins á sjávarútveg. Hins vegar
er hægt að nota auðlindaskattinn á miklu hagkvæmari Iiátt,
þannig að heinn liagur er að fyrir efnahagskerfið. Annar góður
kostur auðlindaskattsins er, að honum fylgir hagstæðara gengi
fyrir þróun útflutningsgreina annarra en sjávarútvegs, án þess
þó að liagur hins síðarnefnda yrði á nokkurn liátt fyrir borð
borinn. Þær lielztu atvinnugreinar, sem njóta myndu góðs af
hagstæðara gengi, væru iðnaðar- og landbúnaðarframleiðsla til
útflutnings og til sölu á innlendum markaði i samkeppni við
innflutning, og ferðamannaþjónusta.
Hér skal einnig getið annars mikilvægs þáttar sjávarútvegs.
Tilgangurinn með útfærslu fiskveiðilögsögu í 50 mílur var m.a.
sá að vernda fiskistofna. Frekari friðunaraðgerðir verða án
efa nauðsynlegar næstu árin, þ. á m. takmarkanir á tölu og
stærð fiskiskipa á hverri vertið. Þjóðarhagur krefst þess, að
vísindamönnum verði falin ábyrgð á ákvörðunum um slika
takmörkun. Þegar sú ákvörðun hefur verið tekin, þá er ein-
ungis um tvær leiðir að ræða til úthlutunar veiðileyfa: (i) Út-
hlutun á vegum hins opinbera. sem hlýtur óhjákvæmilega að
verða pólitísk; og (ii) Hagnýting markaðskerfisins.
Nú er mjög byrjað að ganga á hinar ýmsu auðlindir heims-
ins, og íslendingar hafa hvorki ráð á né siðferðislegan rétt til
óhagkvæmrar nýtingar fiskistofnsins. Þess vegna yrði að tak-
marka úthlutun veiðileyfa af hálfu hins opinbera við þau til-
felli, þar sem veigamikil félagsleg eða önnur rök eru fyrir
hendi. Öll önnur veiðileyfi ætti að bjóða út á meðal útgerðar-
manna, og myndu tekjur af þeim tilboðum, sem tekið yrði
renna til ríkis og sveitarfélaga. Tekið skal fram, að tekjujöfn-
unarsjóður sjávarútvegsins myndi stuðla að góðri framkvæmd
þessa veiðileyfakerfis, vegna þess, að útgerðarmenn myndu vita
glöggar, hversu hátt gjald þeir gætu greitt fyrir veiðileyfi.
Myndu þeir útgerðarmenn, sem hagkvæmastan hafa rekstur,
120