Ægir

Årgang

Ægir - 15.12.1959, Side 30

Ægir - 15.12.1959, Side 30
28 ÆGIR — AFMÆLISRIT bragð, og ketið máske ekki upp á það kröftug- asta, en þegar svona drekar taka öngulinn, skrokkar, sem eru 50—60 kr. virði, þá má með réttu segja að hlaupið liafi á snærið. Þessi veiði mun reynast hin ódýrasta, sem mótorbátar geta stundað, þar eð olíu þarf ekki að eyða meðan á veiðinni stendur. Sjóhrakningar. Ég hef nú blaðað gegnum tíu fyrstu ár- ganga Ægis og tínt til sitthvað, sem fróð- legt er að lesa. Þessi samtíningur er að vísu æði sundurlaus, en hann varpar þó ljósi á ýms mál, sem ofarlega voru á baugi hjá þjóðinni á þessum árum, að sjálf- sögðu einkum þau, sem snertu fiskveiðar og útgerð. En hér verður látið staðar num- ið. Þó finnst mér, þegar ég les þetta yfir, sem eitt skorti á: það er engin frásögn af sjóslysum eða hrakningum á sjó. Barátta sjómonnsins við Ægi ber ætíð svip síns tíma, þeirra tækja sem hann hefur yfir að raöa. Hún var öðruvísi hjá sjómanninum, sem reri til fiskjar á opnum róðrabáti, en þeim sem sækir á fjarlæg djúpmið á nú- tímatogara búnum öllum siglingatækjum. Þess vegna er sjóslysa- eða hrakningasaga þjóðlífsmynd, sem sýnir okkur aðstæður og aðbúnað eins og hann var þegar sagan gerðist. Ég ætla því að ljúka þessum pistli með frásögn eftir Bjarna Sæmundsson af hrakningum Grindvíkinga 24. marz 1916. Hún birtist í ágústblaði Ægis sama ár. Hann mun verða mörgum Grindvíkingum minnisstæður föstudagurinn fyrsti í einmán- uði 1916. Að morgni þess dags var logn og blíða og nærri frostlaust um allt Suðurland og sjór ládauður. Var því þá almennt róið til fiskjar. Grindvíkingar voru alskipa um miðmorguns- leytið, 24 skip, og lögðu lóðir sínar í dýpstu fiskijeitum, því að útlit var liið bezta um veð- ur. Ýmsir áttu og net úti og vitjuðu þegar um þau, er þeir höfðu lagt lóðir sínar. Að því búnu fóru þeir að vitja um þær. En þegar menn höfðu dregið fjórða hlut til helming lóðanna, kl. um hálf ellefu, brast á afar snögglega, „eins og byssuskot“, og eiginlega án nokkurs veru- legs fyrirboða, ofsaveður af norðri, svo ekki varð við neitt ráðið. Dokuðu sumir nokkuð við til að sjá, livort ekki mundi bráðlega draga úr mesta ofsanum, en svo vildi ekki verða og sáu menn þá, að ekki var til setunnar boðið og skáru því frá sér lóðir sínar og bjuggu sig til að leita lands, ef kostur væri. Að „berja“ með árum var ekki viðlit og reyndu menn því að setja upp segl og sigla þangað sem tæki. En það gekk ekki greitt. Þó að djúpmið Grindvíkinga séu ekki langt undan landi, 4—6 sjómilur, eða litlu meira, og veðrið stæði hér um bil beint af landi, þá gerð- ist sjór brátt stórvirkur. Þar við bættist hörku- frost og barlestarleysi bjá flestum, því að afli var mjög lítill, nema hjá þeim, er vitjað liöfðu um net sín, svo að skipin þoldu ekki nema hið allra minnsta af seglum (þríhyrnur og fokku- bleðla). Því næst segir frá baráttu þessara 24 báta til að ná landi. Fjögur skip náðu lendingu sinni, en 16 náðu langi hér og þar á ströndinni frá Reykjanestá og austur að Krýsuvíkurbergi. Fjögur þeirra brotnuðu í lendingu, þó án þess að tjón yrði á mönn- um. Síðan heldur frásögn Bjarna áfram: Nú voru eftir 4 skip, öll úr Járngerðarstaða- hverfi, þau sem dýpst höfðu róið, eða höfðu minnsta seglfestu; þau náðu ekki nær en undir Skarfasetur (Reykjanestá evstri). Eitt þeirra ætlaði að freista að ná lendingu í Kerlingar- bás undir Reykjanesvita, en náði ekki svo langt og hrakti undan. Tveim hefði ef til vill tekizt að lileypa upp í Skarfasetur og bjarga mönnunum; fjórða náði aldrei svo langt. Rar þá um sama leyti svo til að það sást til skips, ekki mjög langt undan, út og suður af Skarfa- setri. Það var kútterinn „Esther“ úr Reykjavík, skipstjóri Guðbjartur Ólafsson. Hafði hann komið austan af Selvogsbanka um daginn full- ur af fiski og ætlaði til Reykjavíkur, en er hann kom á móts við Stafnnes, var veðrið orðið svo mikið, að liann sneri við til þess að leita sér skjóls í Grindavíkursjó. Kom hann nú þarna eins og kallaður, þar sem öll von virtist annars úti, og tóku nú öll skipin það ráð að leita út til hans og héldu því undan sjó og veðri til hafs og gekk nú ferðin greitt þótt livorki væri siglt né róið, veðrið og straumurinn nægðu. Þegar „Esther" varð vör við ferð skipanna, felldi liún þegar forseglin, sneri upp í og hafði þegar allan viðbúnað til þess að taka á móti hinum bágstöddu skipuin. Var það ekki vanda- laust verk, þar sem hún var stödd langt úti á hafi, hér um bil mitt á milli Eldeyjar og lands, á Eystrastreng Reykjanesrastar, í stórsjó, stór- viðri og hörku frosti, svo að varla varð við neitt ráðið og kútterinn undir sífelldum áföll- um.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168

x

Ægir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.