Ægir

Ukioqatigiit

Ægir - 15.12.1959, Qupperneq 63

Ægir - 15.12.1959, Qupperneq 63
ÆGIR — AFMÆLISRIT 61 2. Hagstæð vufskiptakjör nægðu ekki. Þegar leið á 14. öld munu verzlunar- kjörin hafa verið farin að færast íslend- ingum meira í hag, og má telja, að þau hafi yfirleitt verið hagstæð fram að siða- skiptum. Fiskur (einkum skreið) og aðr- ar sjávarafurðir höfðu þá þegar náð þeim sessi, sem þær skipa enn þann dag í dag sem mikilvægustu útflutningsafurð- ir landsmanna og voru eftirsótt vara víða um Evrópu og í háu verði, en „yfirleitt má segja, að útbreiðs’a kristni og stækk- un borga í Evrópu hafi valdið þessari út- flutningsbyltingu vorri“ (Jón Jóhannes- son). — Með siðaskiptunum og þeim þjóð- félagslegu umbrotum, sem þeim fylgdu, drógust þessi viðskipti saman, og mun töluvert verðfall hafa orðið á fiskafurð- um, a. m. k, um nokkurra áratuga skeið. — Má geta þess til, að sú breyting til hins verra hafi bæði stafað af því, að fiskneyzla hafi eitthvað minnkað í þeim löndum, seni tóku upp hinn nýja sið, og eins vegna þess, að almennt mun hafa dregið úr verzlun og siglinguni á sjó vegna tíðra styrjalda; gömul og gróin verzlunarveldi liðu undir lok, og það gap, sem þannig myndaðist, varð ekki fyllt í einni svipan. — Með þessum trúarbragða- deilum skiptist Evrópa í tvær andstæðar þjóðafylkingar, — annars vegar voru Noi’ður- og Vestur-Þjóðverjar, Hollend- ingar, Norðurlandabúar og Bretar; allt tiltölulega stórar fiskveiðiþjóðir, — liins vegar hin kaþólska Suður- og Mið-Evr- ópa, sem voru töluverðir fiskinnflytjend- ur. — Er ekki ósennilegt, að þetta á- stand hafi orðið þess valdandi, að hinar kaþólsku þjóðir tóku að stunda fiskveiðar á fjarlægum miðum í stærra mæli en áð- ur. — En hvað um það, — viðskiptakjör- in færðust íslendingum aftur í óhag, — í þetta skipti vegna verðfalls á fiskaf- urðum. Hinsvegar er það staðreynd, að sú hálf önnur til tvær aldir mikils fiskafla, hag- stæðs útflutningsverðs og almennrar vel- gengni gat ekki megnað að gera íslend- inga að verzlunar- og siglingamönnum að nýju, og ekki breyttust útgerðarhættir þeirra að ráði, nema hvað sjósókn og fiskveiðar jukust mikið á tímabilinu. Ekki verður fremur en áður nein ein ástæða talin til þess, — heldur munu þær vera fjölmargar, — allt frá dáðleysi landsmanna sjálfra til afturhaldssemi hinnar ráðandi bændastéttar og kirkju- höfðingjanna. Vil ég nú reyna að tína til nokkrar ástæður, sem telja má að geti varpað nokkru ljósi á þetta mál. 1 fyrsta lagi má nefna, að þar sem Is- lendingar misstu verzlunina að mestu úr höndum sér á annað borð þegar á þjóð- veldisöld, hafi í sjálfu sér verið mjög erfitt fyrir þá að hefja sig á ný upp úr ræfildómnum, enda þótt byrlega blési í þeim efnum um skeið. Önnur ástæða var sú, að á Islandi var ekkert sterkt ríkisvald eða annað það afl, sem hlúð gæti eða vildi hlúa að verzlun og siglingum landsmanna sjálfra. — Bæir og þorp — þ. e. verzlunar- og út- gerðarstaðir náðu ekki að myndast, mest vegna andstöðu hinnar ráðandi bænda- stéttar og kirkjunnar — og þeim auði, sem einstaklingar söfnuðu á þessum öld- um, var að mestu varið til kaupa á jarð- eignum. Bann við þurrabúð hafði gilt um langan aldur á Islandi og var fremur hert á þeim ákvæðum á þessu tímabili. — Verkaskipting milli bæja og sveita var þannig hindruð. Eftir að landið komst undir stjórn Noregskonunga — og síðar Danakonunga — finnast mörg dæmi þess, að þeir höfð- ingjar hafi reynt að hindra Islendinga í að sinna eigin verzlun, en aftur á móti stutt að siglingum sinna eigin landsmanna til íslands. í þriðja lagi má nefna vöxt og viðgang verzlunarvelda eins og Hansaborganna og Englands, sem lögðu undir sig og einok- uðu verzlun smáþjóðanna, þar sem því varð við komið. Ekki hirði ég að rekja þessa eymdar- sögu lengra, — eftir þetta kom einokun
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168

x

Ægir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.