Ægir - 01.02.1979, Qupperneq 28

Notendur eru smjörlíkisgerðir í Reykjavík, á Akur-
eyri og ísafirði.
Framleiðslan í þessi 30 ár hefur takmarkast af
heimanotkun en hún er 500 - 800 tonn og sveiflast
eftir því hve mikið er flutt inn af norskri harð-
feiti. Afkastagetan er allmiklu meiri og hefur
nokkrum sinnum verið reynt að flytja út en ekki
gengið vel. Koma þar til ýmsir erfiðleikar sem of
langt mál væri að telja, en draga má saman í eina
setningu: Verksmiðjan er ekki samkeppnisfær á er-
lendum markaði.
Fram að þessu hefur verksmiðjan verið sam-
keppnisfær hér heima enda nýtur hún staðarverndar
í lýsisverði og aðflutningskostnaði erlendrar vöru.
En auk þess hefur verið nokkur tollvernd þó svo að
verðlagsyfirvöld hafi lengst af ekki leyft, að sú
vernd væri notuð svo nokkru næmi í verðlagningu
hinnar íslensku vöru og uppbygging því orðið hæg,
en á stundum orsakað beint tap.
En nú hefur dæmið snúist við hvað snertir
tollvernd. Innflutningstollar af erlendri harðfeiti
hafa verið felldir niður samkvæmt EFTA og EEC
samningum og í staðinn hafa erlendir framleið-
endur fengið vernd á hinum íslenska markaði. öll
þau efni sem flytja þarf inn til framleiðslunnar
eru með 22% söluskatti en söluvaran sjálf (harð-
feitin) söluskattfrjáls. Að auki eru allir vara-
hlutir og tæki sem flytja þarf til verksmiðjunnar
tollað svo að reikna má með 100% álagi á F.O.B.
verð. Er hér gott dæmi um lágtollastefnu í fram-
kvæmd: svo virðist sem enginn tími gefist til þess
að gera sér grein fyrir hvað annað þurfi að gera en
að lækka tollana. Þegar varað er við hvert stefnir
er venjulega yppt öxlum og sagt „enginn er bú-
maður nema hann berji sér.“
Það er vissulega verðugt verkefni að gera alvöru-
tilraun til þess að koma fótunum svo undir þennan
iðnað að hægt væri að ílytja harðfeiti út í nokkrum
stíl. Við framleiðum lýsi í það stórum stíl að um
okkur munar á heimsmarkaðinum og getum þess
vegna beitt vissum þrýstingi til þess að finna
harðfeitinni markað. Til er í landinu aðstaða til
ódýrrar framleiðslu á vetni og 30 ára reynsla við
framleiðsluna hefur skapað kunnáttu sem er grund-
völlur þróunar þessa iðnaðar.
Við íslendingar höfum sýnt tilþrif þegar við
höfum lagt í stóriðnað þar sem hvorki hefur verið
til reynsla og kunnátta né hráefni til framleiðsl-
unnar. Hvernig væri nú að bretta upp ermarnar
og leggja í ævintýri þar sem allt þetta er fyrir
hendi?
Við áramót
Framhald af bls. 55
völd ekki meinað norskum skipum að sækja
þangað, né takmarkað veiðar þeirra þar, nema
með því að lýsa yfir lögsögu sinni á svæðinu
eða gera sérstakan samning við aðrar þjóðir sem
á svæðið sækja.
Að öðru óbreyttu má því búast við sókn ýmissa
annarra þjóða en Norðmanna á þessi mið á næsta
sumri.
Hagsmuna okkar virðist því bezt gætt með því
að semja við Norðmenn um sameiginlega nýtingu
þeirra fiskstofna er um Jan Mayen svæðið ganga.
í þessu sambandi mæla sanngirnissjónarmið og
ýmis sterk rök með því að ísland haldi 200 mílna
fiskveiðilögsögu gagnvart Jan Mayen.
Á hitt ber og að líta að við höfum í þessu
tillit áþekkra hagsmuna að gæta við NA-Græn-
land, þar sem fiskveiðilögsagan hefur enn ekki
verið færð út.
Við væntum þess að á næstu árum takist að
endurreisa þá fiskstofna sem nú eru ofnýttit
þannig að afli íslenzkra fiskiskipa vaxi verulega
frá því sem nú er. Á þetta sérstaklega við um botn-
lægar tegundir. í þessu tilliti ber fyrst og fremst
að huga að samræmingu sóknar þ.e. fjölda og af-
kastagetu fiskiskipa og afrakstursgetu miðanna.
Öllum er ljóst að nytja verður fiskstofnana
skynsamlega. Það verður einungis gert ef beitt er
hæfilegum fiskiskipastól við veiðarnar.
Of mikil sóknargeta leiðir einungis til verri
afkomu þeirra er við sjávarútveg fást og raunar
alls þjóðarbúsins.
Hið sama gildir urn samræmingu veiða og
vinnslu. Ef afli okkar, sérstaklega botnlægta
tegunda, vex verulega frá því sem nú er og allir
hljóta að vænta, er mikil þörf á að meta rétt
afköst fiskvinnslustöðva og þá aukningu og ekk'
síður þá þörf er skapast mun fyrir aukinn mann-
afla við vinnsluna.
72 — ÆGIR