Tímarit lögfræðinga - 01.03.1951, Page 15

Nokkur orð um erföarétt
7
5. og 14. gr. var ný skipun gerð á framfærsluskyldu ætt-
ingja. Hjónum var skylt að framfæra hvort annað. For-
eldri var skylt að framfæra börn sín, kjörbörn og stjúp-
börn til 16 ára aldurs, en eftir það því aðeins, að þau væru
þess um komin. Samskonar skylda hvíldi á börnum og
kjörbömum um framfærslu foreldra sinna. Þessar reglur
gilda enn samkvæmt 2.—6. gr. framfærslulaga nr. 80/1947.
Um erfðarétt var svo mælt í Jónsbók Kvennagiftingum
7. kap., 13. erfð, að fjórmenningar látins manns skyldu
erfa hann, ef eigi voru nánari arfgengir frændur á lífi.
Þessi regla gilti, þar til er erfða ákvæði Norsku Laga
Kristjáns fimmta frá 1687 voru lögmælt hér á landi með
konungsbréfi 17. febr. 1769. Samkvæmt þeim náði erfða-
réttur til „forfeðra ins látna og niðja þeirra“ til sjöunda
manns frá inum dauða, N. L. 5—2—41 til 44. Eftir því
hefðu menn getað erft mann, sem skyldur var þeim að
sjötta manni og sjöunda (Sbr. Deuntzer Den danske Arve-
ret, Kbh. 1897, bls. 14—16). Ef hjón áttu börn saman,
erfði það, er lengur lifði, hitt að jafnmiklum hluta og syni
þeirra bar eða hefði borið, ef hann væri til (,.bróðurlóð“),
N. L. 5—2—19. Kona erfði jafnan hálft á móts við karl-
mann, N. L. 5—2—29.
Erfðareglur N. L. voru hér hafðar, þar til er erfðatil-
skipun 25. sept. 1850 kom. Þessi tilskpun gilti hér að mestu
leyti til 1. júlí 1950. Náði erfðaréttur samkvæmt 8. gr. til-
skipunar þessarar til langafa og langömmu og niðja þeirra,
eða til ættingja í þriðju hliðarlínu, auðvitað svo, að ná-
skyldari útilokuðu fjarskyldari. Eftir fyrirmælum N. L.
og tilskpunar 1850 mátti svo fara og fór stundum svo,
að arfur slciptist í marga staði milli manna, sem voru mjög
fjarskyldir inum látna, og kom þá einatt smáræði í hlut
hvers. Ákvæði tilskpunar 1850 um heimild manna til erfða-
skrárgerðar komu vitanlega stundum i veg fyrir þessa
óheppilegu arfaskiptingu, en stundum hafði inn látni enga
erfðaskrá gert, enda vita menn eigi, hve nær andlát þeirra
muni að höndum bera, og dauðinn grípur stundum fram
fyrir hendur þeirra. Loks hafa sumir haft ótrú á erfða-