Tímarit lögfræðinga - 01.01.1956, Blaðsíða 32

unargagna eða hlutdeild í rangri skýrslugjöf fyrir rétti.
Ef málflutningsmaður vinnur beint gegn því, að liið rétta
í máli lcomi í ljós, getur hann og orðið sekur um brot í op-
inberu starfi samkvæmt ákvæðum hegningarlaga. Ef hann
ber vísvitandi fram rangar kröfur eða staðhæfingar um
málsatvik, er einnig Ijóst, að málflutningsmaður er brot-
lcgur við ákvæði réttarfai-slaga, svo og mjög oft, er hann
hcfur viðhaft ósæmileg ummæli eða framkomu.
En þegar þessum tilvikum sleppii-, er óneitanlcga meira
í óvissu, hvað cr leyfilegt og hvað óleyfilegt í málflutningi,
enda hefur löggjafinn ekki talið sér fært að setja tæmandi
ákvæði um skyldur málflutningsmanna fyrir dórni. Þegar
þetta er haft í luiga, er því eðlilegt, að athugaðar séu nán-
ar áðurgreindar kenningar um málflutning, ef þar kynni
að vei-a að finna einhverja lausn á máli þessu.
Þegar litið er til beitingar dómskapa í reynd svo og
þeirra skipunar, sem ríkir um rekstur opinberra mála,
mun almennt viðurkennt, að málflutningur til hins ýtrasta
samkvæmt luiglægu kenningunni sé ekki heppilegur fyrir
réttarskipunina, og svipuðu máli mun gegna um einka-
málin. Flestallir málflutningsmenn vilja og leggja sérstaka
áherzlu á sjálfstæði sitt í málflutningsstarfinu"), en slíkt
sjálfstæði er auðvitað ósamrýmanlegt huglægu kenning-
unni í sinni eindregnustu mynd. — Og eins og bent hefur
verið á af fylgismönnum huglægu kenningarinnar, mun
heldur ekki unnt að framfylgja hlutlægu kenningunni til
hlítar, a. m. k. ekki í opinberum máluiri. — Það mun því
mála sannast, að við aðra hvora kenninguna verður ekki
stuðzt út af fyrir sig, heldur mun eðlilegast að hafa þær
báðar til hliðsjónar. Yms þau rök, sem liggja að baki hug-
lægu kenningunni eru býsna þung á metunum. Málflutn-
ingur hefur um aldaraðir verið eftirsótt íþrótt fyrir metn-
aðargjarna hæfileika- og hugsjónamenn, og eðli starfsins
veitir sennilega enn hvatningu til þess, að málflutnings-
3) Sbr. t. d. Axel H. Pedersen í riti sínu, Sagförergerningen.
26