Tímarit lögfræðinga - 01.01.1956, Blaðsíða 15

sinni eftir með því að ieita 1921 trausts efri deildar eftir
að bægt hafði verið frá tilræðunum gegn honum í neði'i
deild.
En reyndi nokkuð á þetta 1927. Þá er af hálfu Al-
þýðuflokksins flutt vantraust á ríkisstjórn Jón Þor-
lákssonar í neðri deild, en við þá tillögu var sam-
þykkt breytingartillaga, er Framsóknarmenn fluttu og
var tillagan samþykkt svohljóðandi að lokum: „Neðri
deild Alþingis ályktar að lýsa yfir, að með því að vitan-
legt er, að núverandi stjórn er í minni hluta í Neðri deild
og án meiri hluta stuðnings í sameinuðu þingi, sem og
vegna þess, að eigi er sjáanlegt, að meiri-hlutastjórn verði
hægt að mynda á þessu þingi, en kosningar fara í hönd,
verði að svo stöddu að líta á stjórnina starfandi til bráða-
birgða". Þessi tillaga var samþykkt með 14 atkvæðum
gegn 13. Alls munu þó 15 þingmenn í neðri deild þá hafa
taiizt stjórnar-andstæðingar og 6 í efri deild eða samtals
21 þingmaður, sem þá var réttur helmingur þeirra. Voru
stjórnarstuðningsmenn og stjórnar-andstæðingar þannig
jafn margir. Stjórnin hafði þessa samþykkt neðri deildar
að engu, enda segir Jón Þorláksson, að eigi megi blanda
saman þingræðisstjórn og meirihlutastjórn. Hitt sé annað
mál, hversu stjórnin geti starfað lengi, ef hún hafi ekki
meiri hluta á bak við sig í báðum deildum, en það miðist
við gang málanna í hvorri deild um sig,
Þetta síðast talda er bersýnilega rétt. Stuðningur meiri
hluta þings við stjórn er nægur til þess að þingræðisstjórn
sé rétt mynduð. Ilún þarf þess vegna ekki að vikja fyrir
vantrausti annar hvorrar deildar á meðan meiri hluti allra
þingmanna snýst ekki á móti. Stjórn getur þó orðið ólíft,
þegar þannig stendur á, ef hún fær ekki nauðsynleg mál
afgreidd, svo sem fór fyrir stjórn Tryggva Þórhallssonai-
1932. Fer þá eftir atkvikum, hverjar afleiðingar slíkt hef-
ur, hvort það leiðir til stjórnarskifta eða þingrofs.
Eftir 1927, er það föst venja, að vantraust er flutt
sem sérstakt mál, þá er það gert í sameinuðu Alþingi.
9