Tímarit lögfræðinga - 01.01.1956, Blaðsíða 63

unglegu erfða-eftirkomendum í stjói’ninni áskilið, en vorn
yfirráðarétt, einveldi og erfðarétt.“2) Hér er yfirráða-
rétturinn yfir Grænlandi aðskilinn frá meðferð þjóðfé-
lagsvaldsins og stjórnarframkvæmdinni á Grænlandi, og
miðstöðin fyrir framkvæmd stjórnarathafnarinnar á
Grænlandi er sett í kauptún í Noregi, og framkvæmd henn-
ar og þjóðfélagsvaldið á Grænlandi lagt í hendur norsks
verzlunarfélags í Björgvin, fyrst um sinn í 25 ár, en yfir-
ráðaréttinum og einveldinu yfir Grænlandi og hinum
konunglega erfðarétti þar heldur konungur Islands sjálf-
ur í sinni eigin hendi.
Björgvinjarfélagið gafst upp eftir fá ár. Konungur Is-
lands, búsettur í Khöfn, tók nú sjálfur að sér framkvæmd
stjórnarstarfanna á Grænlandi, svo að bæði yfirráðarétt-
urinn, stjórnarframkvæmdin og þjóðfélagsvaldið var í
sömu hendi um skeið. Árið 1734 fól konungur Islands
Jacob Severin kaupmanni í Khöfn stjórnarathöfnina og
þjóðfélagsvaldið á Grænlandi, og framlengdi síðar þetta
umboð til 1750, en hélt sem fyrr yfirráðaréttinum, einveld-
inu og hinum konunglega erfðarétti í sinni eigin hendi.
Miðstöð stjórnarathafnarinnar á Grænlandi er nú stað-
sett í Kaupmannahöfn, og framkvæmd hennar og þjóðfé-
lagsvaldið falið dönskum kaupmanni.
Árið 1750 felur konungur Islands Almenna verzlunar-
félaginu í Khöfn framkvæmd landsstjórnarinnar á Græn-
landi, og þar með þjóðfélagsvaldið á Grænlandi, en heldur
2) Compagniets nu værende og efterkommende Interessenter
overlades til deres egen Disposition udi 25 Aar det ganske Land
Grönland med alle sine derunder liggende Lande. Ciister, Havne
og 0er, at regne fra Cap Farwel eller Printz Christian, som ligger
paa 60 Grader, og saa vit det i sin Længde og Breede, 0st og
Vest, Sönder og Nord strekker sig, saa at Vi og Vores Arve
Successorer udi bemelte Tid af dette Land intet meere ville have
Os og Vores Kongl. Arve Successorer i Regieringen forbeholden,
end Vores Souverainité, absolutum Dominium og Arverettighed"
(Dipi. Groenl., bls. 91).
57