Tímarit lögfræðinga - 01.01.1962, Page 7

hygli manna og umræður varðandi Efnahagsbandalagið
hafi hingað til beinzt í aðra átt og einkum snúizt um
það, hvort æskilegt, skynsamlegt eða jafnvel óhjákvæmi-
legt væri fyrir fslendinga að leita eftir einhvers kouar
tengslum við bandalagið. Um þá hlið málsins verður
hér ekki fjallað.
f íslenzku stjórnarskránni er aðeins eitt ákvæði, sem
sérstaklega lýtur að skiptum landsins út á við, og þó að-
eins að samningsgerð þess við önnur riki. Það er 21. gr.
stjórnarskrárinnar. Hún er svohljóðandi: „Forseti lýð-
vefdisins gerir samninga við önnur riki. Þó getur hann
enga slíka samninga gert, ef þeir hafa í sér fólgið afsal
eða kvaðir á landi eða landhelgi eða ef þeir horfa lil
breytinga á stjórnarhögum ríkisins, nema samþykki Al-
þingis komi til.“
Hér er forseta landsins fengið vald til að gera samn-
inga við önnur ríki og stofna til skuldbindinga af íslands
hálfu — vitaskuld með atbeina og á ábyrgð ráðherra
sem endranær. Samningaheimild forseta eru þó veruleg
takmörk sett. Samkvæmt 21. gr. stjórnarskrárinnar er,
eins og víðast hvar í þingstjórnarlöndum, samþykki Al-
þingis áskilið til tiltekinna milliríkjasamninga. Tekur það
til milliríkjasamninga, er hafa í sér fólgið afsal eða kvað-
ir á landi eða landhelgi eða horfa til breytinga á stjórn-
arhögum ríkisins.
Hér skal eigi farið langt út í skýringar á þessu stjórn-
arskrárákvæði, enda er það í sjálfu sér auðskilið. Þó
getur orkað tvímælis um skilning á niðurlagi þess, þar
sem samþykki Alþingis er áskilið til samninga, er horfa
til breytinga á stjórnarhögum ríkisins. Það er ekki full-
ljóst við hvers konar samninga hér er átt. Hugsanlegt
er að skilja ákvæðið á þá lund, að þar sé átt við þá
samninga eina, sem á einhvern hátt snerta efni, sem
stjórnarskráin fjallar um. En það má einnig skilja svo,
að samþykki Alþingis sé nauðsynlegt til allra þeirra milli-
ríkjasamninga, sem eigi er unnt að fullnægja á stjórn-
Tímarit lögfræðinga
5