Tímarit lögfræðinga - 01.01.1962, Side 31

ur ónnur samþykkt nefnzt frá fornu fari, og hyggja
menn nú, að hún sé nokkrum áratugum yngri eða frá
árinu 1300 eða öllu heldur 1302. Sáttmálinn, sem gerð-
ur var 1262, er hins vegar af sagnfræðingum kallaður
Gissurarsáttmáli, og mun ég hér vitna til hans, því að
hann er frumheimildin og sem sagt sá, sem almenning-
ur hyggur við átt, þegar rætt er um Gamla sáttmála.
Skal ég nú lesa Gissurarsáttmála, eins og hann er prent-
aður, þar sem hann mun nú einna flestum tiltækur, í
íslendingasögu Jóns prófessors Jóhannessonar, með grein-
artölum, sem hann setti til hægðarauka. Sáttmálinn
hljóðar svo:
„Það var sammæli bænda fyrir norðan land og
sunnan,
1) að þeir játuðu ævinlegan skatt herra Hákoni kon-
ungi og Magnúsi konungi, land og þegna, með svörn-
um eiði, tuttugu álnir hver sá maður, sem þingfarar-
kaupi á að gegna. Þetta fé skulu saman færa hrepp-
stjórar og til skips og fá i hendur konungs umboðs-
manni og vera þá úr ábyrgð um það fé.
2) Hér í mót skal konungur láta oss ná friði og is-
lenzkum lögum.
3) Skulu sex skip ganga af Noregi til íslands tvö sum-
ur hin næstu, en þaðan í frá sem konungi og hinum
beztu bændum landsins þykir hentast landinu.
4) Erfðir skulu uppgefast i Noregi fyrir islenzkum
mönnum, hversu lengi sem þær hafa staðið, þegar réttir
arfar koma til eða þeirra umboðsmenn.
5) Landaurar skulu uppgefast.
6) Slíkan rétt skulu íslenzkir menn hafa í Noregi
sem þá, er þeir hafa beztan haft, og þér hafið sjálfur
boðið á yðrum bréfum og að halda friði yfir oss, svo
sem guð gefur yður framast afl til
7) Jarlinn viljum vér yfir oss hafa, meðan hann held-
ur trúnað við yður, en frið við oss.
8) Skulum vér og vorir arfar balda allan trúnað við
Tímarit lögfræðinga
29