Tímarit lögfræðinga - 01.01.1962, Side 38

síður tvírætt. Sumir telja, að það eigi einungis við frið
yfir íslenzkum mönnum i Noregi, og mundi það þá benda
til þess, að Islendingar vildu tryggja sig gegn þvi að
þurfa að hlita afarkostum þar. En óneitanlega virðist
ákvæðið helzt til viðamikið og hátiðlegt til þess einungis
að ítreka það, sem þegar felst í fyrri hluta setningar-
innar, staðfestingu á fyrri réttarvernd Islendinga í Nor-
egi. Ákvæðið er bersýnilega tekið úr bréfum konungs,
sem fyrir hafa legið, og er þá engan veginn ólíklega til
þess getið, að með þessu hafi konungur viljað ábyrgjast
Islendingum frið bæði gegn hættum innanlands og að
utan, þ.e.a.s. heitið þeim landvörnum. Tilvitnunin til þess
afls, sem guð framast gefi konungi, bendir sterklega i
þessa átt. En á hvorn veginn, sem menn vilja skýra
þetta, þá er hér enn eitt dæmi þess, hvilíka höfuðáherzlu
menn leggja á að tryggja sér frið.
Svipuðu máli gegnir enn um það, að konungur skuli
láta menn ná íslenzkum lögum. Þarna er raunar eink-
um um að ræða takmörkun á rétti konungs. I afskipt-
um sínum af íslenzkum málum, skal honum skylt að
beita íslenzkum lögum. Þeim getur hann ekki hreytt
nema í samræmi við liina íslenzku stjórnskipun, svo sem
hún var orðin eftir að vald goðanna var komið i kon-
ungs hendur. En þessi orð benda og til þess, að islenzkra
laga skuli gætt betur en áður, konungur á að láta menn
ná þeim. Hér er enn vikið að þvi ófriðarástandi, sem
ríkt hafði og e.t.v. einnig broddur gegn konungi. Menn
viðurkenna að visu konungdæmið, en skilja það til, að
héðan í frá fari konungur að íslenzkum lögum, en beiti
ekki þeim aðferðum, sem hann hafði gert á meðan hann
var að ryðjast til valda. Hér má og minna á, að það er
naumast tilviljun, að strax og á reynir eftir sáttmála-
gerðina 1262, verða báðir biskupar islenzkir á ný. Um
þetta hefur verið samið, Islendingar vildu tryggja sér
að ná íslenzkum lögum og þar með firra sig ófriði jafnt
af hálfu konungs og kirkjuvalds sem annarra.
36
Tímarit lögfræðinga