Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Side 34

tíma og kringumstæðum öllum og þeim beri að beita
með tilliti til málavaxta hverju sinni. Visireglur viður-
kenni að innan settra marka sé hvert tilvik að vissu
marki sérstætt.27)
Ragnar Knoph er því samþykkur, að þetta séu liöfuð-
einkenni visireglna með þeirri undantekningu þó, að
mælikvarði sá sem dómarinn noti, þurfi ekki alltaf að
vera siðferðilegur. Slíkt geti auðvitað átt sér stað, en
oftar krefjist vísireglan þess að athöfn sé borin saman
við rétta félagslega breytni i einni eða annarri mynd.
Gizur Bergsteinsson er sömu skoðunar i grein um skaða-
bótarétt. Hann telur gáleysisregluna ekki vera siðferðis-
reglu, heldur þjóðfélagslega haldkvæmisreglu.28)
Visireglur eru frábrugðnar hinum almennu réttar-
reglum í þrengri merkingu að því leyti, að i síðarnefnd-
um réttarreglum eru tilgreind ákveðin raunveruleg at-
vik eða auðkenni og við þau tengd ákveðin réttaráhrif.
Vísireglan er hins vegar ekki i tengslum við slik ský-
laus atvik eða atriði og er þvi ekki unnt að beita henni
vélrænt, heldur er með henni opnuð leið til sérstaks
mats í hverju einstöku tilviki.
Vísireglur eru frábrugðnar svonefndum stefnuyfir-
lýsingum að því leyti, að stefnuyfirlýsingar eru ekki
venjulegar réttarreglur, sem menn eru bundnir af og
dómarinn á beinlinis að beila, en hið gagnstæða á við
um visireglurnar.
Hins vegar er erfiðara að draga mörkin milli visi-
reglna og þeirra reglna, er leggja úrskurð máls undir
frjálst mat dómarans. Visireglan hefur þó visst hlutlægt
réttarlegt inntak, vissan kjarna, gagnstætt því sem far-
ið er um hina hreinu matsreglu. Það sem sérstakt er við
vísiregluna, er að dómarinn verður að leita mælikvarð-
ans utan hennar og hann hefur visst frjálsræði til að
meta hvert einstakt tilvik út af fyrir sig innan þess
ramma, sem vísireglan setur. Visireglan er því fremur
leiðbeiningarregla en fvrirmæli um það, hvernig dæma
90
Tímarit lögfræðinga