Tímarit lögfræðinga - 01.06.1969, Side 4

um til þess, að áb}Trgð var gerð takmörkuð, og þá jafn-
framt því, livort slíkar ástæður séu enn fyrir hendi.
Á miðöldum, þegar kaupsiglingar milli landa urðu al-
gengar með Evrópuþjóðum, mynduðust fljótlega regl-
ur um takmarkaða ábyrgð skipaeigenda á tilteknum
kröfum, sem stofnuðust i ferð skips, svonefndum sjó-
kröfum. Á þessum tíma mátti það heita undantekning-
arlaus regla, að útgerðarmaður, sem ekki var sjálfur i
förum með skipi sínu, gat ekki liaft neitt samband við
það, fyrr en það kom aftur heim, oft að löngum tíma,
jafnvel árum liðnum. Og færi svo illa, að skip kæmi
ekki aftur, varð útgerðarmaður að bera tjón sitt bóta-
laust, því að vátryggingar voru þá ekki komnar til sögu.
Þar sem skipseigandi átti svo mikið í hættu, en sigl-
ingar þóttu nauðsyn, var það ráð upp tekið að takmarka
ábyrgð útgerðarmanns á tilteknum sjókröfum við þær
eignir, sem hann lagði í bættu á sjónum, það er skip og
farmgjald. Sjókröfurnar, sem liin takmarkaða ábyrgð
tók til, voru mjög sundurleitar, bæði um stofnun og
efni, en það var sameiginlegt þeim öllum, að þær stofn-
uðust utan heimilis skips og með þeim bætti, að útgerð-
armaður gat ekki sjálfur liaft hönd í bagga meö um
stofnun þeirra. Hér komu til greina samningskröfur,
sem skipstjóri stofnaði til í ferð samkvæmt stöðuumboði
sínu til framhalds ferðar, kröfur út af vanefndum á
samningum, einkum farmsamningum, sem skipstjóra
bar að annast efndir á, skaðabótakröfur utan samninga
vegna réttarbrota skipstjóra eða skipshafnar, t. d. við
ásiglingu, kröfur út af sameiginlegu sjótjóni, svo og
björgunarlaun.
Þó að tekin væri upp takinörkuð ábyrgð á sjókröfum
með flestum Evrópuþjóðum, urðu reglur þar að lútandi
mismunandi í framkvæmd. Má um það greina sérstak-
lega milli þriggja réttarkerfa:
í Frakklandi og ýmsum rómönskum löndum gilti hin
svonefnda framsalsregla (abandon-regla). Útgerðar-
88
Tímarit lögfræðinga