Tímarit lögfræðinga - 01.06.1969, Blaðsíða 53

þessi krafa væri fyrnd. Hún hafi orðið til vegna peninga-
lána eingöngu og fyrntist því á 10 árum, frá árinu 1955
að telja. Einnig mótmælti stefnandi því, að krafan væri
niður fallin vegna tómlætis.
Stefndi hélt því fram, að stefnandi hafi engan fyrirvara
gert, er hann hafi gefið eftir 40% af kröfum sínum á fé-
lagið. Til vara hélt stefndi þvi fram, að krafa stefnanda
hafi, hafi hún verið til, verið fyrnd eftir 5. tl. 3. gr. laga
nr. 14/1905, eða a. m. k. niður fallin fyrir tómlæti, enda
hafi verið ljóst þegar á árinu 1955, að sumir kröfuhafar
hafi fengið greitt að fullu. Þá segir og i dóminum, að því
hafi verið hreyft við munnlegan málflutning, að stefnandi
hafi oftekið af stefnda vexti, sem næmu hærri fjárhæð en
kr. 100,000,00. 1 niðurstöðu dómsins segir svo orðrétt:
„Byggja verður á því í málinu, að stefnandi hafi gert upp
við hið stefnda hlutafélag á árinu 1955 og fengið greitt
60% af kröfum sínum. Mál þetta er, sem fyrr greinir,
höfðað á árinu 1961.
1 5. tl. 3. gr. laga nr. 14/1905 segir, að á fjórum árum
fyrnist kröfur um endurgjald á því, sem maður hefur
greitt í rangri ímyndun um skuldbindingu eða i von um
endurgjald, sem brugðist hefur. 1 máli því, sem hér er til
dóms, gaf stefnandi eftir á árinu 1955 tiltekna fjárhæð. Ef
hann á kröfu um greiðslu á þessari fjárhæð, byggist hún
á því, að eftirgjöfin hafi verið veitt á rangri forsendu, eða
forsendu, sem síðar hafi brugðizt. I þessu á krafan, ef hún
er til, sammerkt með þeim kröfum, sem nefndar eru í
áðurgreindu lagaákvæði. Það er m. a. tilgangur fyrning-
arákvæðanna, „að stuðla að því, að menn greiði skuldir
sínar innan hæfilegs tíma, eða að menn a. m. k. með hæfi-
legu millibili gjöri upp viðskipti sin, þau eiga ekki sízt
að fyrirbyggja, að allt í einu dynji yfir skuldarann gaml-
ar kröfur, er hann hefur ef til vill aldrei vitað af, að á sér
hvíldu ..., eða var búinn að gleyma, eða hafði ástæðu til
að ætla, að hann yrði ekki krafinn um, þar sem skuldin
hafði engin lífsmörk sýnt í mörg ár“, svo að notuð séu
Tímarit lögfræðinga
137