Tímarit lögfræðinga - 01.12.1976, Blaðsíða 34

frumkvæðisskyldu um atriði, sem saksóknari á að hafa frumkvæði um.
Hins vegar þótti ekki fært að leggja til, að ákæruréttarfar yrði í þeim
mæli innleitt með þessu frumvarpi, að dómari skuli einnig laus við
frumkvæðisskyldu varðandi atriði, sem ætla má að séu sökunaut hag-
stæð. Loks skal þess getið, að lagt er til, að úrskurðir lögréttna séu
án forsendna.
Ef til vill er ástæða til að geta hér fleiri einstakra atriða úr lögréttu-
frumvarpinu, m.a. um stjórnunaratriði, en við það mun þó látið sitja,
sem þégar er sagt.
Þess er hins vegar að geta, að í lögréttufrumvarpinu er ekki að finna
neinar tillögur um þær breytingar, sem gera verður á hæstaréttarlög-
unum, ef hið nýja frumvarp nær fram að ganga. Hefur ekki verið samið
frumvarp um þetta efni, og er þess beðið, hvernig hugmyndinni um
lögréttur verður tekið.
II.
Ég vík nú að öðru frumvarpi frá réttarfarsnefnd, en það fjallar
um breytingar á einkamálalögunum. I þessu frumvarpi, sem vel má
lögfesta, með svolitlum breytingum, þótt lögréttufrumvarpið fái ekki
framgang, eru helstu tillögur nefndarinnar um hraðari meðferð einka-
mála. Meginefnið er þetta:
1) Sáttanefndir verði lagðar niður, enda orðnar þýðingarlitlar í raun.
Tillögur hafa sem kunnugt er komið frarn urn að breyta skipan sátta-
nefnda og freista þess að fá þeim allmikið hlutverk í réttarkerfinu, eink-
um við afgreiðslu hinna minni mála. Tillögur þessar taldi réttarfars-
nefnd ekki ástæðu til að gera að sínum, þar sem ekki er sýnilegt, að með
því móti yrði um hraðari málsferð að ræða eða á annan hátt hentugri
en nú er.
2) Tekinn verði upp svonefndur aðalflutningur mála að sænskri fyrir-
mynd. I þessu felst, að skriflegra gagna skal afla, áður en dómari tek-
ur munnlegar skýrslur af aðilum, vitnum og matsmönnum. Slíkar
skýrslur eru svo teknar allar í einu, og munnlegur flutningur fer fram
strax á eftir. Hugmyndin er sú, að með þessu sé gágnaöflun hraðað og
munnlegar skýrslur séu vel í minni lögmanna og dómara, þegar mál
er flutt og dæmt.
3) Þá leggur réttarfarsnefnd til, að úrskurðir í einkamálum verði
án forsendna, nema þeir úrskurðir fógeta-, skipta- og uppboðsrétta,
sem fela í sér lokaákvörðun dómstólanna um mál.
4) Þá er lagt til, að atvikalýsing í dómum verði ekki önnur en að
greint sé frá helstu rökum fyrir niðurstöðu dómara, og að tekið verði
172