Tímarit lögfræðinga - 01.12.1976, Blaðsíða 11

right to oblivion), sbr. Ármann Snævarr, Almenn lögfræði (3. útg.
1972), bls. 148, og Hrd. XLVI, bls. 578. Virðist svipuð leið farin í
mörgum nágrannalöndum okkar, sbr. Straffelovrádets betænkning nr.
601/1971, bls. 40—43, Johs. Andenæs, „Privatlivets fred“, Avhand-
linger og foredrag, bls. 396—98, og A. Vinding Kruse, „Privatlivets
fred“, Tímarit lögfræðinga, 2. hefti 1970, einkum bls. 121—129. Regla
þessi er afar óljós að efni og umtaki og byggist á erfiðu hagsmuna-
mati dómstóla hverju sinni. Málssókn lýtur yfirleitt að því að fá lagt
lögbann við birtingu upplýsinga um einkamál eða flutningi verks, er
byggist á slíkum upplýsingum. Miskabætur koma þá ekki til greina
skv. 264. gr. alm. hgl., nema meingerð sé drýgð af illfýsi.
Hrd. XXXIX, 1007. Tveir aðilar tóku að sér að ritstýra læknatali, er gefa
skyldi út. Sendu þeir læknum eyðublað til útfyllingar, þar sem óskað var
upplýsinga um böm þeirra, þ. á m. að getið yrði kynforeldra kjörbarns. Til-
tekinn læknir hafði ættleitt barn. A eyðublaðinu gat hann þess, að barnið væri
kjörbarn, en svaraði því eigi, hverjir væru foreldrar þess. Ritstjórarnir öfluðu
sér þá upplýsinga úr þjóðskrá um það atriði og munu hafa ætlað að birta.
Læknirinn fékk lagt lögbann við því, að upplýsingar um upphaflega foreldra
kjörbarnsins yrðu birtar í ritinu. Dæmt var, að samkvæmt grunnreglum
laga um þagnarvernd einkalífs ætti læknirinn rétt á því að nöfn kynforeldra
barnsins yrðu ekki birt í ritinu. Var lögbannið því staðfest.
Rt. 1952, 1217. I dómi Hæstaréttar Noregs frá 1952 var lifandi fyrirmynd úr
gömlu, þekktu morðmáli notuð við gerð kvikmyndar, To mistenkelige personer.
Efnið var sótt í morð, er tveir menn frömdu 1926. Eftir ævintýralegan flótta
stytti annar sér aldur, en hinn, ungur að árum, var dæmdur í ævilangt fang-
elsi. Áður en kvikmyndatakan hófst, hafði hann verið náðaður, var kominn
i atvinnu og búinn að stofna heimili. Hann höfðaði mál gegn kvikmyndafélag-
inu og krafðist banns við sýningu myndarinnar. I myndinni var ungi maður-
inn látinn vera saklaus. En hann óskaði þess engu að síður eð fá að vera í friði
fyrir upprifjun á fortíð sinni. Hæstiréttur féllst á þá kröfu og byggði bannið
á óskráðri grundvallarreglu norsks réttar um persónuvernd.
III. Þörf refsiverndar í tækniþjóðfélagi nútímans.
1) Á alm. hgl. nr. 19/1940 hafa ekki verið gerðar aðrar breytingar
en þær, að bætt var við nýju ákvæði í 233. gr. a. með 1. nr. 96/1973,
og 1. mgr. 232. gr. var breytt nokkuð með 1. nr. 16/1976. Hins végar
hafa verið gerðar margvíslegar breytingar í nágrannalöndum okkar.
Breytingar þessar hafa allar gengið í þá átt að auka refsiverndina og
fjölga refsiákvæðum. í nútímaþjóðfélögum hefur á ýmsan hátt verið
gengið inn á hefðbundið svið heimilis- og persónuhelgi, m.a. með alls
konar skýrslugerð og frásögnum fjölmiðla af viðkvæmum vandamálum
manna. Á þeim tímum, er prentfrelsisákvæði voru fyrst mótuð eftir
harða baráttu, áttu blaðaútgefendur og einstaklingar í vök að verjast
149