Tímarit lögfræðinga - 01.11.1993, Blaðsíða 24

8 a Málflutningsstörf
Það er strax hægt að fullyrða að lögmaður verður ekki skaðabótaskyldur þótt
hann tapi dómsmáli, jafnvel þótt hann hafi sjálfur talið að málið ætti að vinnast
og hafi ráðlagt skjólstæðingi sínum að höfða málið. Grundvöllur skaðabóta-
skyldunnar er hér eins og annars staðar sök.
Stærri dómsmál eiga sér venjulega þann aðdraganda að málsaðili leitar til
lögmanns og óskar álits hans á því hvort tiltekinn málstaður sé vænlegur til þess
að leggja hann fyrir dómara í því skyni að ná fram hagsmunum sem háðir eru
málstaðnum. Við þetta mat reynir lögmaðurinn yfirleitt að afla sér allra tiltækra
upplýsinga, sem skipt geta máli varðandi rekstur málsins og sérstaklega að setja
sig í spor þess sem málið beinist gegn. Styðst frásögn skjólstæðingsins um
málsatvikin við gögn? Eru þau gögn tiltæk til sönnunar í málinu? Á gagnaðilinn
mögulegar varnir í málinu? Að þessari skoðun lokinni lætur lögmaðurinn í ljós
álit sitt á málinu og það álit er oftast grundvöllur ákvörðunar skjólstæðingsins
um málssóknina.
Eg held að flestir Jögmenn reyni að vera varkárir og hlutlægir við þessar
aðstæður. Menn leggja sig í framkróka við að sjá gagnrökin og hafa fyrirvara um
þau atriði sem þeir telja ekki Ijós.
Þegar skjólstæðingurinn hefur tekið sína ákvörðun og falið lögmanninum
málssóknina hefur mér fundist nokkuð merkilegt gerast. Mín reynsla er sú að
vafinn í málinu minnki smám saman og að sjónarmið gagnaðilans verða æ
þokukenndari. Á sama hátt styrkist ég í trúnni á málstað skjólstæðingsins. Þegar
kemur að flutningi málsins fyrir dómi finnst mér sjónarmið gagnaðilans oft
hreinasta rökleysa og er undrandi á því að nokkur sómakær lögmaður nenni að
halda slíkri endileysu fram.
Því miður fyrir skjólstæðinga mína á þessi „þróun“ málstaðarins sér ekki alltaf
samsvörun í huga dómarans. Alltof oft tekur dómarinn mið af sjónarmiðum
gagnaðilans.
Það verður að segjast eins og er að ótrúlega oft sjást í forsendum dómsins þeir
veikleikar málstaðarins sem kynntir voru skjólstæðingnum í upphafi, en lög-
manninum tókst að eyða úr eigin huga undir meðferð málsins.
Ég held að margir kollega minna hafi sörnu sögu að segja.
Þegar dómur fellur er hætt við því að viðbrögð lögmanna kunni að endur-
spegla það hugsanaferli sem að framan er lýst, þannig að sigrurn er tekið sem
sjálfsögðum niðurstöðum, en ósigrum sem dæmi um hversu illa dómarinn hafi
fylgst með á viðkomandi sviði réttarins. Mörgum lögmönnum finnst erfitt að
halda þeirri vitneskj u fyrir sj álfan sig og skjólstæðinginn hve viðkomandi dómari
sé orðinn gjörsamlega úr tengslum við raunveruleikann. Gallinn er bara sá að á
þessu stigi kunna að hafa orðið kaflaskil í mati umbjóðandans á hæfileikum og
dómgreind lögmannsins. Væntingar um glæstan sigur tilheyra fortíðinni, en
160