Tímarit lögfræðinga - 01.11.1993, Blaðsíða 20

gagnvart skjólstæðingnum eiga við sjónarmið, sem eru um margt frábrugðin því
sem ella væri. Það getur farið eftir innihaldi samningsins hvort lögmaður fellir á
sig ábyrgð með tiltekinni háttsemi. Vegna santningsins yrðu í sumum tilvikum
gerðar auknar kröfur til háttsemi Iögmannsins, en í öðrum tilvikum yrði
lögmaður. vegna samningsins, ekki talinn bera ábyrgð. Þetta verður að skoða í
hverju tilviki fyrir sig.
4 SAKARREGLAN
í íslenskum rétti er skaðabótaábyrgð lögmanna við framkvæmd starfsins fyrst
og fremst metin út frá saknæmisreglunni (culpareglunni). I lögum um málflytj-
endur segir í 1. mgr. 8. gr. að:
Stjórn félags héraðsdóms- og hæstaréttarlögmanna ber að hafa eftirlit með, að
félagsmenn fari að lögunt í starfa sínum og ræki skyldur sínar með trúmennsku
og samviskusemi ....
Efnislega felst sjálfsagt það sama í orðunum trúmennska og santviskusemi.
sem lögin tiltaka, og felst í viðmiðuninni um bonus pater familias. Góður og
gegn Iögnraður vinnur störf sín af trúmennsku og samviskusemi. Við sakarmatið
yrði spurt til hvers hefði mátt ætlast af gegnum og skynsömum lögmanni. Var
viðhöfð sú aðgát og sýnd sú sérfræðilega færni sem ætlast mátti til?
í siðareglum fyrir Lögmannafélag íslands eru margar reglur um það hvernig
lögmanni beri að rækja starfa sinn. Þessar reglur eru án nokkurs vafa til
leiðbeiningar við sakarmatið. Margar eru reglurnar þannig, að hið sama yrði
talið leiða af eðli máls, þótt reglurnar væru ekki skráðar. Sem dæmi má nefna
regluna í 8. gr. um að lögmaður skuli leggja sig fram um að gæta hagsmuna
skjólstæðings síns og regluna í 9. gr. um að lögmanni beri ætíð að gera
skjólstæðingi sínum kunnugt um hvaðeina er kann að gera hann háðan
gagnaðila. Þótt engra siðareglna nyti við teldist það án efa saknænt hegðun af
hálfu lögmanns að leggja sig ekki fram við að gæta þeirra hagsntuna sem
skjólstæðingur hans hefur trúað honum fyrir. Á sama hátt væri það vafalaust
saknæmt gagnvart skjólstæðingnum að taka að sér mál fyrirhann gegn aðila sem
lögmaðurinn er háður, án þess að skjólstæðingnum sé rækilega gerð grein fyrir
þeirri stöðu.
Líklegt má telja að lögmanni yrði ævinlega metið það til sakar ef vinnubrögð
hans væru ekki samrýmanleg siðareglunum. Á hinn bóginn væri lögmaður ekki
endilega laus undan sök þótt háttsemi hans yrði ekki talin andstæð siðareglun-
um. Hvorki eru siðareglurnar tæmandi lýsing á góðum lögmannsháttum, né á
það að vera háð mati og ákvörðun lögmannastéttarinnar hvað teljist saknæmt og
hvað ekki. Það verður þó að telja ólíklegt að íslenskir dómstólar teldu lögmann
skaðabótaskyldan á grundvelli sakar, ef hann gæti sýnt fram á að atferli hans
156