Tímarit lögfræðinga - 01.04.1994, Blaðsíða 22

8. Dómstólarnir tileinka sér þegar í stað breytingar á lögum og réttarfars-
reglum.
9. Dómstólarnir fylgja í störfum sínum þeim lögum sem við eiga,
réttarfarsreglunr og starfsreglum sem settar hafa verið.
10. Þegar listi er gerður yfir þá, sem kunna að verða kvaddir í kviðdóm, skal
þess gætt að á honum sé fólk úr öllurn þjóðfélagshópum í lögsagnar-
umdæminu.
11. Dómstólarnir sinna hverju einstöku rnáli sérstaklega, gæta samrænris í
úrlausnum innan hvers málaflokks og afgreiða mál eftir þeim lögunr sem
við eiga.
12. Dómstólamir taka skýra afstöðu til þeirra álitaefna sem fyrir þá eru lögð
og gera glögga grein fyrir því hvemig niðurstaða er fundin.
13. Dómstólarnir taka viðeigandi ábyrgð á fullnustu ákvarðana sinna.
14. Skrár yfir allar ákvarðanir og athafnir dómstólanna sem máli skipta eru
vel og skipulega varðveittar.
15. Dómstólarnir varðveita sjálfstæði sitt og hafa í heiðri regluna um háttvísi
í samskiptum sínum við stjómvöld.
16. Dómstólamir afla, nota og gera grein fyrir fjáveitingum til sín með
ábyrgum hætti.
17. Dómstólarnir sýna sanngirni í nrannaráðningum.
18. Dómstólarnir gera opinberlega grein fyrir starfsemi sinni.
19. Dómstólarnir gera sér grein fyrir nýjum aðstæðum, yfirvofandi atburðum
og aðlaga starfsemi sína eftir þörfum.
20. Dómstólarnir og starfsemi þeirra er aðgengileg í augum almennings.
21. Almenningur treystir því að starfsemi dómstólanna sé stjórnað greiðlega
og hlutdrægnislaust og að ákvarðanir þeirra séu teknar af heilindum.
22. Litið er á dómstólana sem sjálfstæða, ekki undir óeðlilegum áhrifum
annarra þátta ríkisvaldsins, og áreiðanlega.
Svo mörg voru þau orð. Það er vafalítið að héraðsdómstólar í Banda-
ríkjunum hafa fæstir ef nokkrir náð þessum markmiðum, sem sýnast velflest
vera eðlileg og sjálfsögð, þótt sum kunni okkur að virðast óþarft að nefna
hér á landi. Ég hafði sárafá tækifæri til þess að spyrjast fyrir um það utan
dómstólanna hvaða álits þeir nytu, en það er ekki að öllu leyti vænlegt til
árangurs að spyrja slíkra spuminga þá sem í dómstólunum vinna. Það verður
að segjast eins og er að þau svör sem ég fékk voru yfirleitt ekki jákvæð.
Erfitt er að átta sig á því í heimsóknum sem þessum hvernig vinnubrögð í
dómstólunum eru í raun. Víst er að málafjöldinn er mjög nrikill og sagt er
að málaferli séu þjóðaríþrótt Bandaríkjamanna. Nú gengur yfir bylgja
málaferla í Bandaríkjunum vegna sjúkdóma sem taldir eru stafa frá notkun
og vinnu við byggingarefnið asbest og vegna lýtalækninga þar sem silikon
hefur verið notað. í Ffladelfíu hafa verið höfðuð 7 þúsund mál af þessu tagi,
og hefur verið sett á stofn sérstök deild í dómstólnum sem nær eingöngu fer
16