Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Page 32

á málsástæður og lagarök stefnanda fyrir kröfum sínum og voru þær teknar til
greina að fullu.
Málið fór áfram til Hæstaréttar og þar kvað við annan tón. í dómi Hæstaréttar
segir að ljóst sé að fjárhag fyrirtækisins hafi verið svo komið síðari hluta árs
1993 að brýn nauðsyn hlyti að hafa verið til þess að hagrætt yrði til hins ítrasta
í rekstri þess. Ekki sé ástæða til að draga í efa að nærtæk og eðlileg ráðstöfun í
því efni hafi verið að leggja niður útibúið á Sauðárkróki sem leitt hafi til þess
að konunni var sagt upp starfi. Þyki fyrirtækið með þessu hafa sýnt fram á svo
veigamikið tilefni fyrir uppsögninni að á það beri að fallast að fullnægt hafi
verið áskilnaði um gildar ástæður uppsagnar í 1. mgr. 7. gr. 1. 57/1987. Skipti
ekki máli þótt þessi ráðstöfun hafi engan veginn skipt sköpum um rekstrar-
afkomu fyrirtækisins í heild. Að svo vöxnu máli og þar sem viðhlítandi rök
skorti fyrir því, að þessar gildu ástæður hafi ekki valdið uppsögninni heldur
þungun konunnar verði ekki talið að brotið hafi verið gegn ákvæðum 1. mgr. 6.
gr. jafnréttislaga.
Þegar bomar em saman niðurstöður annars vegar kæmnefndar jafnréttismála
og hins vegar Hæstaréttar virðist sem sömu sjónarmiðum sé beitt hvað varðar
sönnunarbyrði. Kærunefnd tekur skýrt fram að fyrirtækið skuli sanna að gildar
ástæður hafi verið fyrir hendi. Hæstiréttur segir í dómi sínum að áfrýjandi þyki
hafa sýnt fram á svo veigamikið tilefni fyrir uppsögninni að um gilda ástæðu sé
að ræða. Dómur Hæstaréttar fjallar hins vegar ekkert um hagsmunamatið sjálft,
þ.e. hagsmuni konunnar af að njóta vemdar laganna annars vegar og hagsmuni
fyrirtækisins hins vegar af því að spara á því sviði sem því best hentaði. Engu
að síður er það þetta hagsmunamat sem hlýtur að ráða niðurstöðunni. Mat kæm-
nefndar, sem er ítarlega rökstutt, er að fyrirtækið hafi ekki sýnt fram á nægileg-
ar ástæður fyrir uppsögninni en Hæstiréttur kemst að gagnstæðri niðurstöðu án
þess þó að rökstyðja mikið sjálft matið. Þó er ljóst af dóminum að ekki er nauð-
synlegt að uppsögnin skipti sköpum um rekstrarafkomu fyrirtækisins. Aðrar
leiðbeiningar er ekki að finna.
Velta má því fyrir sér hvort og þá hver áhrif það hefði haft á niðurstöðu
dómsins ef hann hefði tekið til umfjöllunar ákvæði kvennasamningsins við
túlkun laganna. Ekki er víst að það hefði breytt niðurstöðunni á nokkum hátt en
þá hefði vafalaust þurft að taka til skoðunar þau sjónarmið sem að baki honum
búa og hefði það ef til vill getað gefið vísbendingu um gildi hans fyrir íslenskan
rétt. Það sama á vitanlega við um önnur þau mál sem komið hafa fyrir dómstóla
og varða jafnrétti kynjanna.
5. LOKAORÐ
Við höfum hér að framan gefið yfirlit yfir helstu réttindi sem kvennasamn-
ingurinn veitir konum sem og þær skyldur sem aðildarríki hans hafa tek:ð á sig
og það eftirlitshlutverk sem CEDAW nefndin hefur. Þá höfum við fjallað um
sjónarmið kvennaréttar varðandi samninginn sjálfan og túlkun hans. 1 ekki
lengri umfjöllun en þessari verður óhjákvæmilega mörgu að sleppa sem áhuga-
26