Tímarit lögfræðinga - 01.02.1998, Side 43

henni, en fjara merkir í þessu sambandi svæðið milli stórstraumsflóðmáls og
stórstraumsfjörumáls. Meiri ágreiningur hefur hins vegar verið um það í ís-
lenskri lögfræði, hvort netlög í sjó séu háð sömu eignarráðum fasteignareiganda
og landið fyrir ofan, eða hvort landeigendum séu aðeins veittar tilteknar og af-
markaðar hagnýtingarheimildir í þeim.8
3.5 Nýlegur dómur um veiði sjávarfiska í netlögum
Eins og áður er fram komið eru netlög í síðari tíma löggjöf þannig mörkuð,
að þau nái 60 faðma frá stórstraumsfjörumáli, sbr. 3. gr. tilskipunar um veiðar
á íslandi frá 20. júní 1849, og 2. gr. laga nr. 39/1914 um beitutekju, eða 115
metra frá stórstraumsfjörumáli, sbr. áður 4. gr. laga nr. 33/1966 um fuglaveiðar
og fuglafriðun og nú 1. gr. laga nr. 64/1994 um veiðar villtra dýra. í Grágás og
Jónsbók miðuðust netlagamörk hins vegar við dýpt, sbr. 61. kapítula Lands-
leigubálks Jónsbókar, 2. kapítuli rekabálks, þar sem ræðir um viðreka og veiði
fyrir utan netlög, en þar segir: En það eru netlög utast er selnet stendur grunn
20 möskva djúpt að fjöru og koma þáflár upp úr sjá . . . Hér miðast netlaga-
mörkin við ákveðna dýpt, þ.e. 20 möskva djúpt selnet. Óvíst er, hver sú dýpt er
nákvæmlega, en hún getur varla verið mikið meira en 2,9 metrar.9
I dómi Hæstaréttar Islands í málinu nr. 179/1996: Ákæruvaldið gegn Eiríki
Helgasyni, sem upp var kveðinn 19. september 1996, sbr. H 1996 2518, var
maður einn ákærður fyrir að leggja grásleppunet sín innan 60 faðma frá stór-
straumsfjörumáli tiltekinnar eyjar á Breiðafirði og þar með í netlögum eyjar-
innar. Taldi ákæruvaldið, að innan netlaganna ætti landeigandi einn rétt til allrar
veiði og þar með talda veiði sjávarfiska. Yrði sá réttur leiddur af 3. gr. veiðitil-
skipunarinar frá 1849 og síðari tíma löggjöf. Með veiðum sínum innan þeirra
marka hefði ákærði unnið til refsingar samkvæmt 11. gr. tilskipunarinnar, sbr.
lögnr. 116/1990.
I dómi Hæstaréttar sagði m.a., að af fomlögum yrði ekki ráðið, að netlög í
sjó hafi verið talin háð sömu eignarráðum fasteignareiganda og landið fyrir of-
an. Með síðari tíma löggjöf hafi eigendum fasteigna ekki heldur verið veittar
allar sömu eignarheimildir yfir netlögum í sjó, sem þeir njóta yfir fasteignum,
er að þeim liggja. Með veiðitilskipuninni 1849 hafi verið tekin upp ný afmörk-
un netlaga á þann veg, að þau skyldu miðast við ákveðna fjarlægð frá stór-
straumsfjörumáli. Innan þeirra, svo markaðra, skyldi fasteignareigandi einn
eiga tilteknar heimildir, sbr. 1. gr. tilskipunarinnar. Með löggjöf eftir það hafi
fasteignareigendum ekki með ótvíræðum hætti verið veittur einkaréttur til veiði
sjávarfiska í netlögum, sem miðist við fjarlægð frá stórstraumsfjörumáli.
8 Sjá nánar um það efni Tryggvi Gunnarsson: „Landamerki fasteigna". Afmælisrit. Gaukur Jör-
undsson sextugur. Reykjavík 1994, bls. 515-535, og Þorgeir Örlygsson: „Um eignarhald á landi
og náttúruauðlindum", sama rit, bls. 553-558, og þau rit og ritgerðir, sem þar er vísað til.
9 Sjá nánar Þorgeir Örlygsson: „Um eignarhald á landi og náttúruauðlindum", bls. 553-554 og þau
rit, sem þar er vitnað til.
37