Tímarit lögfræðinga - 01.10.2001, Blaðsíða 83

afleiðutekna er einstaklingum hlotnast. í báðum tilvikum er því um að ræða
hagnað af ófymanlegu lausafé samkvæmt 1. mgr. 15. gr., sbr. 8. tl. C-liðar 7. gr.
SL. Hins vegar er skatthlutfallið af þeim breytilegt eftir rekstrarformi hlutaðeig-
andi fyrirtækis. Þannig skattleggjast afleiðutekjur, er manni sem stundar at-
vinnurekstur eða sjálfstæðan atvinnurekstur hlotnast, með 38,76% eða eftir
atvikum 43,76%, er hlutafélagi hlotnast með 30% og sameignarfélagi hlotnast
með 38%. Að öðm leyti gilda hliðstæðar reglur um skattlagningu slíkra tekna
og hjá einstaklingum.
5. MEÐFERÐ TAPS AF AFLEIÐUM
Leiði afleiðusamningur til afhendingar undirliggjandi verðmætis skattleggst
hún saman með því. Sé hið undirliggjandi verðmæti vara fer því um skatt-
lagninguna samkvæmt B-lið 7. gr. SL, krafa þá samkvæmt 1. mgr. 8. gr. SL,
fyrnanleg eign þá samkvæmt 11. gr., sbr. 13. gr. sömu laga, o.s.frv. Eins er þessu
farið um tapið. Sé hið undirliggjandi verðmæti vara má þannig gjaldfæra það
samkvæmt 1. mgr. 1. tl. 31. gr. SL, krafa þá samkvæmt 51. gr., sbr. 1. tl. 31. gr.
SL, fymanleg eign þá samkvæmt 34. gr. SL. Þetta em tiltölulega víðtækar frá-
dráttarheimildir. Öðru máli gegnir hins vegar ef hið undirliggjandi verðmæti er
fjárfestingarmunur því að þá takmarkast frádrátturinn við hagnað af sölu sams
konar eignar á sama ári, sbr. 23. gr. SL. Tap af sölu hlutabréfa, sem keypt hafa
verið samkvæmt valréttarsamningi, má því aðeins draga frá hagnaði af sölu
hlutabréfa er skattaðili hefur selt á sama ári. Eins er þessu farið þegar afleiðu-
samningur leiðir ekki til afhendingar hins undirliggjandi verðmætis því að þá
telst afleiðan sjálfstæð eign og breytir engu í því sambandi hvers eðlis hið
undirliggjandi verðmæti er. Tap af sölu afleiðna sem ekki leiðir til afhendingar
hins undirliggjandi verðmætis má því aðeins draga frá hagnaði af sölu sams
konar verðmæta á sama ári. Fyrirtæki sem verður fyrir slíkum útgjöldum getur
því ekki dregið tapið frá reglulegum tekjum í rekstri.
6. KOSTNAÐUR VIÐ GERÐ AFLEIÐUSAMNINGA
Skattlagning hagnaðar beinist að nettósöluverði og brúttókaupverði. Þar sem
uppgjör afíeiðusamninga lýtur hagnaðarkerfi má draga beinan kostnað við gerð
þeirra frá söluverði en hins vegar bætist beinn kostnaður, sem aðili verður fyrir
við gerð þeirra, við kaupverð.48 Sem dæmi um slíkan kostnað má nefna þóknun
til verðbréfamiðlara fyrir að annast viðskiptin. Hvað frádráttarbærni annars
kostnaðar varðar, svo sem vaxta af tryggingarfé vegna hugsanlegs taps af af-
leiðuviðskiptum, ber að greina á milli þess hvort skattaðili er einstaklingur eða
fyrirtæki. Hagnaður, sem einstaklingum hlotnast af afleiðuviðskiptum, telst
fjármagnstekjur og skattur af þeim er brúttóskattur en af því leiðir að hann
48 Sjá annars vegar 20. gr. SL og hins vegar 2. mgr. 10. gr. SL.
231