Tímarit lögfræðinga - 01.10.2001, Blaðsíða 89

Framsalstakmarkanir. Samningur um kauprétt á hlutabréfum sem ekki hef-
ur verið nýttur er ekki framseljanlegur. Getur starfsmaður því ekki selt hann
öðrum beint eða óbeint, t.d. með stofnun veðréttinda í samningnum. Samningar
um kaup á hlutabréfum samkvæmt kauprétti eru því að jafnaði verðlausir fyrir
aðra en hlutaðeigandi starfsmann. Það að starfsmaður öðlast samninginn án sér-
stakrar þóknunar veldur því ekki sérstakri hlunnindaskattlagningu hjá honum.
Telja verður að bann við framsali kaupréttarsamninga sé bindandi gagnvart
öðrum. Lánardrottinn sem á ófullnægða kröfu á hendur starfsmanni getur því
ekki leitað fullnustu í samningnum.
Eignarhaldstími. Starfsmaður sem nýtir sér kauprétt og krefst afhendingar
þeirra hlutabréfa sem hann hefur öðlast rétt á að kaupa má ekki selja þau í tvö
ár eftir að kaupin eru gerð. Frá því að hlutabréfin eru keypt þar til þau eru seld
verða því að lágmarki að líða 2 x 365 dagar.
Kaupréttaráætlun er einungis lýsing hlutafélags á því hvaða reglum verði
fylgt við gerð kaupréttarsamninga milli þess og einstakra starfsmanna. Er hún
því ekki samningur í eiginlegum skilningi. Hafi hlutafélag gert slíka áætlun, og
hún liggur fyrir staðfest af ríkisskattstjóra, verður starfsmaður því að snúa sér
til starfsmannastjóra síns og óska eftir að samningur um kaup á hlutabréfum
samkvæmt kauprétti sé gerður við sig. I lok hvers árs skal hlutafélag svo senda
skattstjóra upplýsingar um þá starfsmenn sem hafa nýtt sér kauprétt á árinu
samkvæmt staðfestri áætlun ásamt upplýsingum um kaupverð bréfanna. Upp-
lýsingar skulu veittar í því formi sem ríkisskattstjóri ákveður.
Fullnægi starfsmaður sem keypt hefur hlutabréf samkvæmt kauprétti öllum
framangreindum skilyrðum er honum heimilt að samskatta kaupvalsréttinn og
hlutabréfin. Af þeim sökum frestast skattlagning mismunar á gangverði og valrétt-
arverði hlutabréfa hans þar til þau eru seld. Þarf því ekki að greiða skattinn við nýt-
ingu valréttarins eins og endranær. Auk þess ber starfsmanninum einungis að greiða
íjármagnstekjuskatt af tekjunum eins og áður segir. Er skattur af þeim því verulega
lægri en af öðrum launatekjum. Starfsmaður verður þó jafnan að gæta þess að selja
ekki bréfin fyrr en full tvö ár em liðin frá dagsetningu kaupsamnings um þau.
10. SKATTLAGNING AFLEIÐUSAMNINGA Á NORÐURLÖNDUM
10.1 Almennt
Allar Norðurlandaþjóðimar nema íslendingar hafa sett lög um skattlagningu
afleiðusamninga og skal nú gerð stutt grein fyrir þeim reglum sem eru í gildi í
Danmörku, Noregi og Svíþjóð. Verður því eingöngu kannað til hvaða afleiðna
hlutaðeigandi reglur taka, hvaða meginsjónarmið gilda um skattlagningu þeirra,
hvemig tekjur af afleiðum eru ákveðnar og hvenær þær teljast til tekna hjá hlut-
aðeigandi aðila. Um skatthlutföll, útreikning skatts af afleiðum hjá fyrirtækjum
og einstaklingum verður því ekkert fjallað. Ekkert verður heldur fjallað um
starfsmannahlutabréf.
237