Tímarit lögfræðinga - 01.10.2001, Blaðsíða 28

laga nr. 63/1993 um mat á umhverfisáhrifum.67 Úrskurðir vegna frummats voru
108 (þ.e. samkvæmt 1. mgr. 8. gr. eldri laga). í 17 tilvikum voru framkvæmdir
úrskurðaðar í frekara mat að öllu leyti eða hluta, ýmist af skipulagsstjóra eða
samkvæmt úrskurði umhverfisráðuneytisins. Hins vegar eru úrskurðir vegna
frekara mats (samkvæmt 1. mgr. 11. gr. eldri laga) nokkru færri, eða 9. Stafar
þessi munur einkum af þrennu: breytingum sem gerðar voru þegar kært var til
umhverfisráðuneytis, ekki hefur verið gert frekara mat vegna nokkurra fram-
kvæmda sem voru úrskurðaðar í frekara mat samkvæmt eldri lögum eða frekara
mat lá ekki fyrir þegar grein þessi var skrifuð. Samkvæmt núgildandi lögum nr.
106/2000 hafa 8 úrskurðir verið kveðnir upp þegar þetta er ritað. Af þeirn 117
sem kveðnir voru upp í gildistíð eldri laga voru rúmlega 50 kærðir til umhverf-
isráðheiTa. Langflestir úrskurðanna vegna rnats á umhverfisáhrifum voru kveðn-
ir upp vegna framkvæmda á skyldulista (1) og (A), sjá nánar kafla 4.3.
Eitt af því sem vekur athygli í úrskurðum Skipulagsstofnunar og umhverfis-
ráðuneytisins er að sjaldan hefur verið komist að þeirri ótvíræðu niðurstöðu að
framkvæmd í heild sinni eða einstakir afmarkanlegir þættir viðkomandi fram-
kvæmdar, eða rekstur sem fjallað hefur verið um, muni hafa í för með sér um-
talsverð umhverfisáhrif.68 Þó verður að hafa í huga, þegar úrskurðað var að ráð-
ast skyldi í frekara mat samkvæmt b lið 1. mgr. 8. gr. eldri laga, að það var vís-
bending um að framkvæmd væri talin hafa í för með sér umtalsverð um-
hverfisáhrif, sjá t.d. ÚS 18/99, frummat vegna kísilgúrvinnslu úr Mývatni. Þar
var sönnunarbyrðin lögð á framkvæmdaraðila og talið að ekki hefði verið sýnt
fram á að fyrirhugað kísilgúmám í Mývatni kynni ekki að hafa í för með sér
umtalsverð umhverfisáhrif. Einnig má nefna tiS 8/00, jarðvarmavirkjun í
Bjarnarflagi o.fl., og segir þar einnig að ekki hafi verið sýnt fram á að jarð-
varmavirkjun í Bjarnarflagi komi ekki til með að hafa í för með sér umtalsverð
umhverfisáhrif. Þessir tveir úrskurðir virðast þó fyrst og fremst vera byggðir á
því að í matsskýrslum hafði verið verulegur skortur á upplýsingum.69 Reglu-
gerð nr. 179/1994 um mat á umhverfisáhrifum, sem nú hefur verið felld úr gildi
með reglugerð nr. 671/2000, skiptir hér einnig máli. Samkvæmt 12. gr. hennar
átti b liður 1. mgr. 8. gr. við (þ.e. ráðist skal í frekara mat á umhverfisáhrifum)
þegar upplýsingar sem fram komu í tilkynningu um framkvæmd og fylgigögn-
um töldust ekki nógar, eða ljóst var að kanna þyrfti frekar ákveðna þætti fram-
kvæmdar eða starfsemi sem haft gætu í för með sér óæskileg umhverfisáhrif.70
Verður þá að hafa hugfast að samkvæmt eldri lögum var ekki gefinn sá mögu-
leiki að leggjast gegn viðkomandi framkvæmd, sbr. 1. mgr. 8. gr. Þessi stað-
67 Tölulegar upplýsingar eru birtar með fyrirvara.
68 í frekara mati var hins vegar fallist á framkvæmdina, sbr. US 13/00.
69 Sjá einnig ÚS 2/99, tíS 4/00, tíS 5/00 og tís 3/01 sem eru svipaðir hvað varðar einstaka þætti
viðkomandi framkvæmdar eða framkvæmdina í heild sinni.
70 Vakin er athygli á því að í regiugerð nr. 671/2000 um mat á umhverfisáhrifum eru ekki sambæri-
leg ákvæði.
176