Dvöl - 01.07.1938, Síða 15

DVÖL
173
varandi samfélags við alla þá, sem
fæðzt hafa og alizt í sveit um
liðnar aldir.
í sinni frægu bók, „Endalok
vestrænnar menningar" (Unter-
gang des Abendlandes) ræðir
Spengler meðal annars um hið
nána samband, sem sé milli bónd-
ans og jarðarinnar, og hve það
móti hugsun hans og líf. Frum-
maðurinn sjáist í hálfrökkri löngu
liðinnar sögu reika um eins og
elt, heimilislaust dýr, með þá eina
hugsun, að kúga sem mest út
úr fjandsamlegri náttúru. Á þessu
verði stórkostleg breyting, er
bóndinn kemur á sjónarsvið, með
síu einföldu akuryrkjutæki. Sá,
sem plægir og sáir, hyggst ekki
að ræna náttúruna, liann býður
l'enni hönd sína til samstarfs og
verður um leið bæði þjónn henn-
ar og herra. Sá, sem leggur líf
sitt fram gróðri til vaxtar, tvinn-
ar þræði sinna eigin örlaga
liverri rót. Hann verður sjálfur
að urt, sem skýtur rótum djúpt í
moldu. Sál lians tekur að skynja
sal náttúrunnar, jarðarinnar. Ö-
þekkt tilfinning brýzt frain, til-
iinning fyrir órjúfanlegu sam-
bandi alls lífs við jörðu. Náttúran
Sem áður virtist fjandsamleg,
verður vinveitt. Jörðin, verður
móðir jörð. Milli sáningar og
uppskeru, hausts og dauða, barns
°g sáðkorns, óriofasamband.
i>að, sem Spengler telur ein-
venna bóndann, mun ekki síður
Clga við um þann íslenzka. Hann
þekkir ofsa náttúmnnar og óár-
an, en veit líka, að hún er sá
óþrjótandi nægtabrunnur, sem
hann teygar allt viðurværi sitt úr
og líf. Jörðin heimtar hvern hans
svitadropa, en greiðir hann fullu
verði. Viðskipti hans við moldina
eru frjáls og byggð á heilindum
og drengskap. Þau treysta það
bezta í eðli hans, örfa með hon-
um iðni, reglusemi og sparnað.
Þau leggja honum fast á minni,
að ganga með falsleysi að hverj-
um leik, festu og árvekni. Hið
nána samband hans við átthaga
og blettinn, sem hann yrkir, blæs
honum ósjálfrátt ást í brjóst til
fósturlandsins í heild.
Enginn, sem elst upp í sveit,
getur heldur orðið ósnortinn í
hjarta sínu af þeirri óendanlegu
fegurð, sem náttúran býr yfir og
þVí dulmagni, sem hún er barma-
full af. Wordsworth, enskt skáld,
er ólst upp til fjalla, hefir á skáld-
legan hátt lýst þeim áhrifum, sem
náttúran hafði á hann í æsku. „Af
bikar náttúrunnar hefi ég teyg-
að, og úr lind sálar hennar drukk-
ið, síðan eru allar hugsanir mín-
ar baðaðar ódáinsveig", segir
hann. Og um Lucy yrkir hann og
túlkar þar sjálfsagt eigin reynslu:
„Hún sökkti sér í að skoða un-
aðsfullt flug stormskýjanna og
fyrir þögula samúð og hrifning
tók mynd hennar líking þar af.
Hún hleraði á nið lækjarins, unz
fegurð hans fæddist í ásjónu
hennar. Framh.